Constitution of the Republic of Armenia 1995, as amended to 2020
Obligations of the State
  • English
    1. The human being shall be the supreme value in the Republic of Armenia. The inalienable dignity of the human being shall be the integral basis of his rights and freedoms.
    2. The respect for and protection of the fundamental rights and freedoms of the human being and the citizen shall be the duties of the public power.
    3. The public power shall be bound by the fundamental rights and freedoms of the human being and the citizen as the directly applicable law. (Art. 3)
  • Armenian
    1. Հայաստանի Հանրապետությունում մարդը բարձրագույն արժեք է: Մարդու անօտարելի արժանապատվությունն իր իրավունքների և ազատությունների անքակտելի հիմքն է:
    2. Մարդու և քաղաքացու հիմնական իրավունքների և ազատությունների հարգումն ու պաշտպանությունը հանրային իշխանության պարտականություններն են:
    3. Հանրային իշխանությունը սահմանափակված է մարդու և քաղաքացու հիմնական իրավունքներով և ազատություններով՝ որպես անմիջականորեն գործող իրավունք: (Հոդված 3)
Obligations of the State
  • English
    The essence of provisions on fundamental rights and freedoms enshrined in this Chapter shall be inviolable. (Art. 80)
  • Armenian
    Հիմնական իրավունքների և ազատությունների վերաբերյալ սույն գլխում ամրագրված դրույթների էությունն անխախտելի է: (Հոդված 80)
Obligations of the State
  • English
    1. The practice of bodies operating on the basis of international human rights treaties, which have been ratified by the Republic of Armenia, shall be taken into account when interpreting the provisions of the Constitution on fundamental rights and freedoms.
    2. The restrictions of fundamental rights and freedoms may not exceed the restrictions stipulated by the international treaties of the Republic of Armenia. (Art. 81)
  • Armenian
    1. Հիմնական իրավունքների և ազատությունների վերաբերյալ Սահմանադրությունում ամրագրված դրույթները մեկնաբանելիս հաշվի է առնվում Հայաստանի Հանրապետության վավերացրած՝ մարդու իրավունքների վերաբերյալ միջազգային պայմանագրերի հիման վրա գործող մարմինների պրակտիկան:
    2. Հիմնական իրավունքների և ազատությունների սահմանափակումները չեն կարող գերազանցել Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով սահմանված սահմանափակումները: (Հոդված 81)
Obligations of Private Parties
  • English
    A human being shall be free to do all that does not violate the rights of others and does not contradict the Constitution and laws. No one may bear obligations that are not stipulated by law. (Art. 39)
  • Armenian
    Մարդն ազատ է անելու այն ամենը, ինչը չի խախտում այլոց իրավունքները և չի հակասում Սահմանադրությանը և օրենքներին: Ոչ ոք չի կարող կրել պարտականություններ, որոնք սահմանված չեն օրենքով: (Հոդված 39)
Judicial Protection
  • English
    1. Everyone shall have the right to effective judicial protection of his rights and freedoms.
    2. Everyone shall, for the protection of his rights and freedoms, and in conformity with the international treaties of the Republic of Armenia, have the right to apply to international bodies of protection of human rights and freedoms. (Art. 61)
  • Armenian
    1. Յուրաքանչյուր ոք ունի իր իրավունքների և ազատությունների արդյունավետ դատական պաշտպանության իրավունք:
    2. Յուրաքանչյուր ոք, Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերին համապատասխան, ունի իր իրավունքների և ազատությունների պաշտպանության խնդրով մարդու իրավունքների և ազատությունների պաշտպանության միջազգային մարմիններ դիմելու իրավունք: (Հոդված 61)
Judicial Protection
  • English
    1. The following may apply to the Constitutional Court:
    ...
    7. Local self-government bodies – with a question regarding the conformity with the Constitution of normative legal acts stipulated by Point 1 of Article 168 of the Constitution that violate their constitutional rights, as well as in the cases stipulated by Point 4 of Article 168 of the Constitution;
    8. Everyone – in a concrete case when there is a final act of court, all judicial remedies have been exhausted, and the person challenges the constitutionality of a provision of a normative legal act applied in relation to him by such act of court, which has led to a violation of his fundamental rights and freedoms enshrined in Chapter 2 of the Constitution, taking into account also the construal of such provision in its practical legal application;
    ...
    10. The Human Rights Defender – concerning the conformity of the normative legal acts listed in Point 1 of Article 168 of the Constitution with the provisions of Chapter 2 of the Constitution;
    ... (Art. 169)
  • Armenian
    1. Սահմանադրական դատարան կարող են դիմել՝
    …
    7) տեղական ինքնակառավարման մարմինները՝ Սահմանադրության 168-րդ հոդվածի 1-ին կետում թվարկված` իրենց սահմանադրական իրավունքները խախտող նորմատիվ իրավական ակտերի՝ Սահմանադրությանը համապատասխանության հարցով, ինչպես նաև Սահմանադրության 168-րդ հոդվածի 4-րդ կետով սահմանված դեպքերում.
    8) յուրաքանչյուր ոք՝ կոնկրետ գործով, երբ առկա է դատարանի վերջնական ակտը, սպառվել են դատական պաշտպանության բոլոր միջոցները և վիճարկում է այդ ակտով իր նկատմամբ կիրառված նորմատիվ իրավական ակտի դրույթի սահմանադրականությունը, ինչը հանգեցրել է Սահմանադրության 2-րդ գլխում ամրագրված իր հիմնական իրավունքների և ազատությունների խախտման՝ հաշվի առնելով նաև համապատասխան դրույթին իրավակիրառ պրակտիկայում տրված մեկնաբանությունը.
    …
    10) Մարդու իրավունքների պաշտպանը՝ Սահմանադրության 168-րդ հոդվածի 1-ին կետում թվարկված նորմատիվ իրավական ակտերի՝ Սահմանադրության 2-րդ գլխի դրույթներին համապատասխանության հարցերով.
    … (Հոդված 169)
National Human Rights Bodies
  • English
    Everyone shall have the right to receive the support of the Human Rights Defender, in case of violation of his rights and freedoms enshrined in the Constitution and laws by state and local self-government bodies and officials or, in cases provided by the Law on the Human Rights Defender, by organizations. Details shall be stipulated by law. (Art. 52)
  • Armenian
    Յուրաքանչյուր ոք ունի պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների ու պաշտոնատար անձանց, իսկ Մարդու իրավունքների պաշտպանի մասին օրենքով սահմանված դեպքերում` նաև կազմակերպությունների կողմից Սահմանադրությամբ և օրենքներով ամրագրված իր իրավունքների և ազատությունների խախտման դեպքում Մարդու իրավունքների պաշտպանի աջակցությունը ստանալու իրավունք: Մանրամասները սահմանվում են օրենքով: (Հոդված 52)
National Human Rights Bodies
  • English
    1. The following may apply to the Constitutional Court:
    …
    10. The Human Rights Defender – concerning the conformity of the normative legal acts listed in Point 1 of Article 168 of the Constitution with the provisions of Chapter 23 of the Constitution;
    … (Art. 169)
  • Armenian
    1. Սահմանադրական դատարան կարող են դիմել
    …
    10) Մարդու իրավունքների պաշտպանը՝ Սահմանադրության 168-րդ հոդվածի 1-ին կետում թվարկված նորմատիվ իրավական ակտերի՝ Սահմանադրության 2-րդ գլխի դրույթներին համապատասխանության հարցերով.
    … (Հոդված 169)
National Human Rights Bodies
  • English
    1. The Human Rights Defender shall be an independent official, who shall follow the respect for human rights and freedoms by state and local self-government bodies and officials, as well as by organizations in cases stipulated by the Law on the Human Rights Defender, and shall facilitate the restoration of violated rights and freedoms and the improvement of the normative legal acts related to human rights and freedoms.
    2. The Human Rights Defender shall present to the National Assembly an annual communication on his activities and on the situation of protection of human rights and freedoms. The communication may contain recommendations on legislative or other measures.
    3. State and local self-government bodies and officials shall be obliged to provide the necessary documents, information, and clarifications to and support the work of the Human Rights Defender in the manner stipulated by law.
    4. Other powers of the Human Rights Defender shall be stipulated by the Law on the Human Rights Defender. (Art. 191)
  • Armenian
    1. Մարդու իրավունքների պաշտպանն անկախ պաշտոնատար անձ է, որը հետևում է պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների ու պաշտոնատար անձանց, իսկ Մարդու իրավունքների պաշտպանի մասին օրենքով սահմանված դեպքերում` նաև կազմակերպությունների կողմից մարդու իրավունքների և ազատությունների պահպանմանը, նպաստում է խախտված իրավունքների և ազատությունների վերականգնմանը, իրավունքներին ու ազատություններին առնչվող նորմատիվ իրավական ակտերի կատարելագործմանը:
    2. Մարդու իրավունքների պաշտպանը տարեկան հաղորդում է ներկայացնում Ազգային ժողով իր գործունեության, մարդու իրավունքների և ազատությունների պաշտպանության վիճակի մասին: Հաղորդումը կարող է պարունակել օրենսդրական կամ այլ բնույթի միջոցառումների վերաբերյալ առաջարկներ:
    3. Պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմիններն ու պաշտոնատար անձինք պարտավոր են օրենքով սահմանված կարգով Մարդու իրավունքների պաշտպանին տրամադրել անհրաժեշտ փաստաթղթեր, տեղեկություններ և պարզաբանումներ, ինչպես նաև աջակցել նրա աշխատանքներին:
    4. Մարդու իրավունքների պաշտպանի այլ լիազորությունները սահմանվում են Մարդու իրավունքների պաշտպանի մասին օրենքով: (Հոդված 191)
National Human Rights Bodies
  • English
    1. The National Assembly shall, upon nomination by its competent standing committee, elect the Human Rights Defender for a six-year term by at least a three-fifths majority vote of the total number of parliamentarians.
    … (Art. 192)
  • Armenian
    1. Մարդու իրավունքների պաշտպանին Ազգային ժողովի իրավասու մշտական հանձնաժողովի առաջարկությամբ ընտրում է Ազգային ժողովը` պատգամավորների ընդհանուր թվի ձայների առնվազն երեք հինգերորդով, վեց տարի ժամկետով:
    … (Հոդված 192)
Links to all sites last visited 1 November 2023
3
Chapter 2 on Fundamental Human and Civil Rights and Freedoms.