Links to all sites last visited 9 April 2024
Constitution of the Republic of Kazakhstan 1995, as amended to 2022
Obligations of the State
- English1. The Republic of Kazakhstan proclaims itself as a democratic, secular, legal and social state whose highest values are a person, his life, rights, and freedoms.
… (Art. 1) - Kazak1. Қазақстан Республикасы өзiн демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтiк мемлекет ретiнде орнықтырады, оның ең қымбат қазынасы - адам және адамның өмiрi, құқықтары мен бостандықтары.
… (1-бап)
Obligations of the State
- English
1. Human rights and freedoms in the Republic of Kazakhstan shall be recognized and guaranteed in accordance with this Constitution.
2. Human rights and liberties shall belong to everyone by virtue of birth, be recognized as absolute and inalienable, and define the contents and implementation of laws and other regulatory and legal acts.
3. Every citizen of the Republic shall have rights and bear responsibilities owing to his citizenship.
… (Art. 12) - Kazak
1. Қазақстан Республикасында Конституцияға сәйкес адам құқықтары мен бостандықтары танылады және оларға кепiлдiк берiледi.
2. Адам құқықтары мен бостандықтары әркiмге тумысынан жазылған, олар абсолюттi деп танылады, олардан ешкiм айыра алмайды, заңдар мен өзге де нормативтiк құқықтық актiлердiң мазмұны мен қолданылуы осыған қарай анықталады.
3. Республиканың азаматы өзiнiң азаматтығына орай құқықтарға ие болып, мiндеттер атқарады.
... (12-бап)
Obligations of the State
- English
...
3. Parliament shall have the right to issue laws that regulate the most important public relations and establish fundamental principles and standards relating to:
1) the legal capacity of individuals and legal entities, civil freedoms and rights, and the obligations and responsibilities of individuals and legal entities;
… (Art. 61) - Kazak
…
3. Парламент аса маңызды қоғамдық қатынастарды реттейтiн, мыналарға:
1) жеке және заңды тұлғалардың құқық субъектiлiгiне, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарына, жеке және заңды тұлғалардың мiндеттерi мен жауапкершiлiгiне;
...(61-бап)
Obligations of Private Parties
- English…
5. The exercise of a citizen's human rights and freedoms must not violate the rights and freedoms of other people nor infringe on the constitutional system and public morals. (Art. 12) - Kazak…
5. Адамның және азаматтың өз құқықтары мен бостандықтарын жүзеге асыруы басқа адамдардың құқықтары мен бостандықтарын бұзбауға, конституциялық құрылыс пен қоғамдық имандылыққа нұқсан келтiрмеуге тиiс. (12-бап)
Obligations of Private Parties
- English1. Everyone must observe the Constitution, legislation of the Republic of Kazakhstan and respect the rights, freedoms, honor and dignity of other persons.
… (Art. 34) - Kazak1. Әркiм Қазақстан Республикасының Конституциясын және заңдарын сақтауға, басқа адамдардың құқықтарын, бостандықтарын, абыройы мен қадiр-қасиетiн құрметтеуге мiндеттi.
… (34-бап)
Judicial Protection
- English
1. Everyone has the right to recognition of his/her legal personality and the right to protect his/her rights and freedoms by all means not contradicting the law, including the necessary defense.
2. Everyone shall have the right to legal defense of his rights and freedoms.
… (Art. 13) - Kazak
1. Әркімнің құқық субъектісі ретінде танылуына құқығы бар және өзінің құқықтары мен бостандықтарын, қажетті қорғанысты қоса алғанда, заңға қайшы келмейтін барлық тәсілдермен қорғауға хақылы.
2. Әркiмнiң өз құқықтары мен бостандықтарының сот арқылы қорғалуына құқығы бар.
… (13-бап)
Judicial Protection
- English
The President of the Republic of Kazakhstan shall:
...
10-1) in the interests of protecting the rights and freedoms of man and citizen, ensuring national security, sovereignty and integrity of the state, sends an appeal to the Constitutional Court on consideration of the law or other legal act that has entered into force for compliance with the Constitution of the Republic, on giving an opinion in the case provided for in paragraph 3 of article 91 of the Constitution of the Republic of Kazakhstan;
... (Art. 44) - Kazak
Қазақстан Республикасының Президенті:
...
10-1) адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын қорғау, мемлекеттің ұлттық қауіпсіздігін, егемендігі мен тұтастығын қамтамасыз ету мүддесінде, күшіне енген заңды немесе өзге де құқықтық актіні Республика Конституциясына сәйкестігіне қарау туралы, Қазақстан Республикасы Конституциясының 91-бабының 3-тармағында көзделген жағдайда қорытынды беру туралы Конституциялық Сотқа өтініш жолдайды;
... (44-бап)
Judicial Protection
- English
...
2. The Constitutional Court shall consider the appeals of the President of the Republic in the cases provided for by subparagraph 10-1) of Article 44 of the Constitution, as well as the appeals of the courts in the cases established by Article 78 of the Constitution.
3. The Constitutional Court on the appeals of citizens, shall consider the regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan that directly affect their rights and freedoms, enshrined in the Constitution for compliance with the Constitution of the Republic.
The procedure and conditions for the appeals of citizens to the Constitutional Court shall be determined by the constitutional law.
4. The Constitutional Court, upon the appeals of the Prosecutor General of the Republic shall consider the issues specified in subparagraphs 3) and 4) of paragraph 1 of this article, as well as the regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan for their compliance with the Constitution of the Republic.
5. The Constitutional Court, on the appeal of the Commissioner for Human Rights shall consider the regulatory legal acts affecting the rights and freedoms of a person and citizen enshrined in the Constitution for compliance with the Constitution of the Republic. (Art. 72) - Kazak
...
2. Конституциялық Сот Конституцияның 44-бабының 10-1) тармақшасында көзделген жағдайларда – Республика Президентінің өтiнiштерiн, сондай-ақ Конституцияның 78-бабында белгiленген жағдайларда соттардың өтiнiштерiн қарайды.
3. Конституциялық Сот азаматтардың Конституцияда бекітілген құқықтары мен бостандықтарын тікелей қозғайтын Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің Республика Конституциясына сәйкестігін олардың өтініштері бойынша қарайды.
Азаматтардың Конституциялық Сотқа жүгіну тәртібі мен шарттары конституциялық заңда айқындалады.
4. Конституциялық Сот осы баптың 1-тармағының 3) және 4) тармақшаларында көрсетілген мәселелерді, сондай-ақ Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің Республика Конституциясына сәйкестігін Республика Бас Прокурорының өтініштері бойынша қарайды.
5. Конституциялық Сот Конституцияда бекітілген адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын қозғайтын нормативтік құқықтық актілердің Республика Конституциясына сәйкестігін Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің өтініші бойынша қарайды. (72-бап)
Judicial Protection
- English
1. Judicial authority shall be exercised on behalf of the Republic of Kazakhstan and, by its purpose, has the protection of the rights, freedoms and legitimate interests of citizens and organizations and the enforcement of the Constitution, laws, other normative legal acts and international treaties of the Republic.
… (Art. 76) - Kazak
1. Сот билiгi Қазақстан Республикасының атынан жүзеге асырылады және өзiне азаматтар мен ұйымдардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерiн қорғауды, Республиканың Конституциясының, заңдарының, өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнiң, халықаралық шарттарының орындалуын қамтамасыз етудi мақсат етiп қояды.
… (76-бап)
Judicial Protection
- English
Courts shall not be entitled to apply the laws and other normative legal acts that infringe on the rights and freedoms of a human and a citizen enshrined in the Constitution. If the court sees that a law or other normative legal act to be applied infringes on the rights and freedoms of a human and a citizen enshrined in the Constitution, it shall be obliged to suspend the proceedings and apply to the Constitutional Court with a motion to recognize this act as unconstitutional. (Art. 78)
- Kazak
Соттардың Конституциямен баянды етілген адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарына нұқсан келтіретін заңдар мен өзге де нормативтік құқықтық актілерді қолдануға хақысы жоқ. Егер сот қолданылуға тиісті заң немесе өзге де нормативтік құқықтық акт Конституциямен баянды етілген адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарына нұқсан келтіреді деп тапса, іс жүргізуді тоқтата тұруға және осы актіні конституциялық емес деп тану туралы ұсыныспен Конституциялық Сотқа жүгінуге міндетті. (78-бап)
National Human Rights Bodies
- English
The following shall be the exclusive responsibility of the Senate:
…
1-1) election of The Human Rights Commissioner in Kazakhstan for a five-year term and his release from office upon the recommendation of the President of the Republic of Kazakhstan;
… (Art. 55) - Kazak
Сенаттың ерекше қарауына мыналар жатады:
...
1-1) Қазақстан Республикасы Президентінің ұсынуымен Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілді бес жыл мерзімге қызметке сайлау және оны қызметінен босату;
... (55-бап)
National Human Rights Bodies
- English
1. The Commissioner for Human Rights in the Republic of Kazakhstan shall contribute to the restoration of violated rights and freedoms of a human and a citizen, promote the rights and freedoms of a human and a citizen.
2. When exercising his/her powers, the Commissioner for Human Rights shall be independent and not accountable to state bodies and officials.
3. During the term of his/her powers, the Commissioner for Human Rights may not be arrested, brought to justice, subjected to administrative penalties imposed in court, brought to criminal responsibility without the consent of the Senate, except for cases of detention at the scene of a crime or serious crimes.
4. The legal status and organization of activities of the Commissioner for Human Rights shall be determined by the constitutional law. (Art. 83-1) - Kazak
1. Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уəкіл адам мен азаматтың бұзылған құқықтары мен бостандықтарын қалпына келтіруге жəрдемдеседі, адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарын ілгерілетуге ықпал етеді.
2. Адам құқықтары жөніндегі уəкіл өз өкілеттіктерін жүзеге асыру кезінде тəуелсіз болады жəне мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдарға есеп бермейді.
3. Қылмыс орнында ұстап алынған немесе ауыр қылмыстар жасаған жағдайлардан басқа кезде, Адам құқықтары жөніндегі уəкілді өз өкілеттігінің мерзімі ішінде тұтқынға алуға, күштеп əкелуге, оған сот тəртібімен белгіленетін əкімшілік жазалау шараларын қолдануға, Сенаттың келісімінсіз қылмыстық жауаптылыққа тартуға болмайды.
4. Адам құқықтары жөніндегі уəкілдің құқықтық жағдайы жəне қызметін ұйымдастыру конституциялық заңда айқындалады. (83-1-бап)
1
Constitution of the Republic of Kazakhstan 1995, as amended to 2022 (English). According to Art. 7.1: “The state language of the Republic of Kazakhstan shall be the Kazak language."