Afghanistan

... No individual of the nation of Afghanistan shall be deprived of citizenship.
The citizenship and asylum related matters shall be regulated by law. (Art. 4)

At the request of the Government, or courts, the Supreme Court shall review the laws, legislative decrees, international treaties as well as international covenants for their compliance with the Constitution and their interpretation in accordance with the law. (Art. 121)

The state shall adopt necessary measures to foster education at all levels … (Art. 17)

Education is the right of all citizens of Afghanistan, which shall be offered up to the B.A. level in the state educational institutes free of charge by the state.
To expand balanced education as well as to provide mandatory intermediate education throughout Afghanistan, the state shall design and implement effective programs and prepare the ground for teaching mother tongues in areas where they are spoken. (Art. 43)

The state shall devise and implement effective programs to create and foster balanced education for women, improve education of nomads as well as eliminate illiteracy in the country. (Art. 44)

The state shall devise and implement a unified educational curricula based on the tenets of the sacred religion of Islam, national culture as well as academic principles, and develop religious subjects curricula for schools on the basis of existing Islamic sects in Afghanistan. (Art. 45)

Establishing and administering higher, general and specialized educational institutions shall be the duty of the state. ...
Admission terms to higher educational institutes of the state and other related matters shall be regulated by law. (Art. 46)

Work is the right of every Afghan.
Working hours, paid holidays, employment and employee rights and related matters shall be regulated by the law.
Choice of occupation and craft shall be free within the bounds of law. (Art. 48)

… Form a civil society void of oppression, atrocity, discrimination as well as violence, based on rule of law, social justice, protecting integrity and human rights, and attaining peoples’ freedoms and fundamental rights; …
(Preamble)

The state shall be obligated to create a prosperous and progressive society based on social justice, preservation of human dignity, protection of human rights, realization of democracy, attainment of national unity as well as equality between all peoples and tribes and balance development of all areas of the country. (Art. 6)

Any kind of discrimination and distinction between citizens of Afghanistan shall be forbidden. The citizens of Afghanistan, man and woman, have equal rights and duties before the law. (Art. 22)

We the people of Afghanistan: … Observing the United Nations Charter as well as the Universal Declaration of Human Rights;
And in order to: …
Form a civil society void of oppression, atrocity, discrimination as well as violence, based on rule of law, social justice, protecting integrity and human rights, and attaining peoples’ freedoms and fundamental rights; …
(Preamble)

The state shall be obligated to create a prosperous and progressive society based on social justice, preservation of human dignity, protection of human rights, realization of democracy, attainment of national unity as well as equality between all peoples and tribes and balance development of all areas of the country. (Art. 6)

The state shall observe the United Nations Charter, inter-state agreements, as well as international treaties to which Afghanistan has joined, and the Universal Declaration of Human Rights. … (Art. 7)

Liberty is the natural right of human beings. This right has no limits unless affecting others freedoms as well as the public interest, which shall be regulated by law. … (Art. 24)

… Amending fundamental rights of the people shall be permitted only to improve them. … (Art. 149)

Liberty is the natural right of human beings. This right has no limits unless affecting others freedoms as well as the public interest, which shall be regulated by law. … (Art. 24)

To monitor respect for human rights in Afghanistan as well as to foster and protect it, the state shall establish the Independent Human Rights Commission of Afghanistan.
Every individual shall complain to this Commission about the violation of personal human rights.
The Commission shall refer human rights violations of individuals to legal authorities and assist them in defense of their rights.
Organization and method of operation of the Commission shall be regulated by law. (Art. 58)

We the people of Afghanistan: …
Comprehending that a united, indivisible Afghanistan belongs to all its tribes and peoples; … (Preamble)

… The nation of Afghanistan shall be comprised of Pashtun, Tajik, Hazara, Uzbek, Turkman, Baluch, Pachaie, Nuristani, Aymaq, Arab, Qirghiz, Qizilbash, Gujur, Brahwui and other tribes. … (Art. 4)

The state shall be obligated to create a prosperous and progressive society based on social justice, preservation of human dignity, protection of human rights, realization of democracy, attainment of national unity as well as equality between all peoples and tribes and balance development of all areas of the country. (Art. 6)

The state, within its financial means, shall design and implement effective programs to develop agriculture and animal husbandry, improve economic, social, and living conditions of farmers, herders and settlers as well as the nomads' livelihood. … (Art. 14)

The state shall devise and implement effective programs to create and foster balanced education for women, improve education of nomads as well as eliminate illiteracy in the country. (Art. 44)

… Participation of nomads in these local councils shall be regulated in accordance with the provisions of the law. (Art. 140)

Liberty is the natural right of human beings. This right has no limits unless affecting others freedoms as well as the public interest, which shall be regulated by law. … (Art. 24)

During the state of emergency, the President can, after approval by the presidents of the National Assembly as well as the Chief Justice of the Supreme Court, suspend the enforcement of the following provisions or place restrictions on them:
1. Clause Two of Article Twenty-Seven;
2. Article Thirty-Six;
3. Clause Two of Article Thirty-Seven;
4. Clause Two of Article Thirty-Eight. (Art. 145)

The Constitution shall not be amended during the state of emergency. (Art. 146)

… Amending fundamental rights of the people shall be permitted only to improve them. … (Art. 149)

Family is the fundamental pillar of the society, and shall be protected by the state.
The state shall adopt necessary measures to attain the physical and spiritual health of the family, especially of the child and mother, upbringing of children, as well as the elimination of related traditions contrary to the principles of the sacred religion of Islam. (Art. 54)

… The citizens of Afghanistan shall be recruited by the state on the basis of ability, without any discrimination, according to the provisions of the law. (Art. 50)

The citizens of Afghanistan shall have the right to elect and be elected.
The conditions of exercising this right shall be regulated by law. (Art. 33)

To attain moral and material goals, the citizens of Afghanistan shall have the right to form associations in accordance with provisions of the law. ... (Art. 35)

Members of the House of People shall be elected by the people through free, general, secret, and direct balloting. ...
The elections law shall adopt measures to attain, through the electorate system, general and fair representation for all the people of the country, and proportionate to the population of every province, on average, at least two females shall be the elected members of the House of People from each province. (Art. 83)

Members of the House of Elders shall be elected and appointed as follows:
1. From amongst each provincial council members, one individual shall be elected by the respective council for a four year term;
2. From amongst district councils of each province, one individual, elected by the respective councils, for a three year term;
3. The remaining one third of the members shall be appointed by the President, for a five year term, from amongst experts and experienced personalities, including two members from amongst the impaired and handicapped, as well as two from nomads.
The President shall appoint 50 percent of these individuals from amongst women. The individual selected as a member of the House of Elders shall lose membership to the related Council, and, another individual shall be appointed in accordance with the provisions of the law. (Art. 84)

To attain moral and material goals, the citizens of Afghanistan shall have the right to form associations in accordance with provisions of the law.
The people of Afghanistan shall have the right, in accordance with provisions of the law, to form political parties, provided that:
1. Their manifesto and charter shall not contravene the Holy religion of Islam and principles and values enshrined in this constitution;
2. Their organizations and financial resources shall be transparent;
3. They shall not have military or quasi-military aims and organizations; and
4. They shall not be affiliated with foreign political parties or other sources.
Formation and operation of a party on the basis of tribalism, parochialism, language, as well as religious sectarianism shall not be permitted.
A party or association formed according to provisions of the law shall not be dissolved without legal causes and the order of an authoritative court. (Art. 35)

The Independent Elections Commission shall be established to administer and supervise every kind of elections as well as refer to general public opinion of the people in accordance with the provisions of the law. (Art. 156)

The President shall be the head of state of the Islamic Republic of Afghanistan, executing his authorities in the executive, legislative and judiciary fields in accordance with the provisions of this Constitution. … (Art. 60)

The President shall be elected by receiving more than fifty percent of votes cast by voters through free, general, secret and direct voting. ... (Art. 61)

The individual who becomes a presidential candidate shall have the following qualifications:
1. Shall be a citizen of Afghanistan, Muslim, born of Afghan parents and shall not be a citizen of another country;
2. Shall not be less than forty years old the day of candidacy;
3. Shall not have been convicted of crimes against humanity, a criminal act or deprivation of civil rights by court.
No individual shall be elected for more than two terms as President. The provision of this article shall also apply to Vice-Presidents. (Art. 62)

The President shall be the head of state of the Islamic Republic of Afghanistan, executing his authorities in the executive, legislative and judiciary fields in accordance with the provisions of this Constitution. The President shall have two Vice-Presidents, first and second. The Presidential candidate shall declare to the nation names of both vice presidential running mates. … (Art. 60)

The individual who becomes a presidential candidate shall have the following qualifications:
1. Shall be a citizen of Afghanistan, Muslim, born of Afghan parents and shall not be a citizen of another country;
2. Shall not be less than forty years old the day of candidacy;
3. Shall not have been convicted of crimes against humanity, a criminal act or deprivation of civil rights by court.
No individual shall be elected for more than two terms as President. The provision of this article shall also apply to Vice-Presidents. (Art. 62)

The President shall have the following authorities and duties:
…
11. Appoint the Ministers, … (Art. 64)

The Government shall be comprised of Ministers who work under the chairmanship of the President.
The number of Ministers as well as their duties shall be regulated by law. (Art. 71)

The individual appointed as Minister shall have the following qualifications:
1. Shall have only the citizenship of Afghanistan; if the ministerial candidate has the citizenship of another country as well, the House of People shall have the right to approve or reject the nomination;
2. Shall have higher education, work experience, as well as a good reputation;
3. Shall not be less than 35 years of age;
4. Shall not have been convicted of crimes against humanity, a criminal act or deprivation of civil rights by a court. (Art. 72)

The Ministers shall be appointed from amongst members of the National Assembly or outside. … (Art. 73)

The National Assembly of the Islamic Republic of Afghanistan, as the highest legislative organ, shall manifest the will of its people as well as represent the entire nation. … (Art. 81)

The National Assembly consists of two houses: House of People and House of Elders. … (Art. 82)

Members of the House of People shall be elected by the people through free, general, secret, and direct balloting. ...
The elections law shall adopt measures to attain, through the electorate system, general and fair representation for all the people of the country, and proportionate to the population of every province, on average, at least two females shall be the elected members of the House of People from each province. (Art. 83)

Members of the House of Elders shall be elected and appointed as follows:
1. From amongst each provincial council members, one individual shall be elected by the respective council for a four year term;
2. From amongst district councils of each province, one individual, elected by the respective councils, for a three year term;
3. The remaining one third of the members shall be appointed by the President, for a five year term, from amongst experts and experienced personalities, including two members from amongst the impaired and handicapped, as well as two from nomads.
The President shall appoint 50 percent of these individuals from amongst women. The individual selected as a member of the House of Elders shall lose membership to the related Council, and, another individual shall be appointed in accordance with the provisions of the law. (Art. 84)

The individual who becomes a candidate or appointed to the membership of the National Assembly, in addition to the completion of the conditions of the election, shall have the following qualifications:
1. Shall be a citizen of Afghanistan or shall have obtained citizenship of the state of Afghanistan at least ten years prior to candidacy date or appointment;
2. Shall not have been convicted of crimes against humanity, as well as a crime or deprivation from civil rights by a court;
3. Shall have completed twenty-five years of age on candidacy day for the House of People, and thirty-five years on candidacy day or appointment for the House of Elders. (Art. 85)

Property shall be safe from violation.
No one shall be forbidden from owning property and acquiring it, unless limited by the provisions of law. ... (Art. 40)

… And in order to: …
Form a civil society void of oppression, atrocity, discrimination as well as violence, based on rule of law, social justice, protecting integrity and human rights, and attaining peoples’ freedoms and fundamental rights; …
(Preamble)

Persecution of human beings shall be forbidden.
No one shall be allowed to or order torture, even for discovering the truth from another individual who is under investigation, arrest, detention or has been convicted to be punished.
Punishment contrary to human dignity shall be prohibited. (Art. 29)

Forced labor shall be forbidden. …
Forced labor on children shall not be allowed. (Art. 49)

... The state shall guarantee the rights of retirees, and shall render necessary aid to the elderly, women without caretaker, disabled and handicapped as well as poor orphans, in accordance with provisions of the law. (Art. 53)

Family is the fundamental pillar of the society, and shall be protected by the state.
The state shall adopt necessary measures to attain the physical and spiritual health of the family, especially of the child and mother, upbringing of children, as well as the elimination of related traditions contrary to the principles of the sacred religion of Islam. (Art. 54)

Implementing the provisions of this constitution and other laws, defending independence, national sovereignty, territorial integrity and attaining the security and defense capability of the country shall be the fundamental duties of the state. (Art. 5)

Observance of the provisions of the constitution, obedience of laws and respect of public order and security shall be the duty of all citizens of Afghanistan. … (Art. 56)

… Upon the enforcement of this Constitution, laws and legislative decrees contrary to its provisions shall be invalid. (Art. 162)

We the people of Afghanistan: … Observing the United Nations Charter as well as the Universal Declaration of Human Rights; … (Preamble)

The state shall observe the United Nations Charter, inter-state agreements, as well as international treaties to which Afghanistan has joined, and the Universal Declaration of Human Rights. … (Art. 7)

At the request of the Government, or courts, the Supreme Court shall review the laws, legislative decrees, international treaties as well as international covenants for their compliance with the Constitution and their interpretation in accordance with the law. (Art. 121)

We the people of Afghanistan: …
Believing firmly in Almighty God, relying on His divine will and adhering to the Holy religion of Islam; …
Appreciating the sacrifices, historical struggles, jihad and just resistance of all the peoples of Afghanistan, admiring the supreme position of the martyr’s of the country’s freedom; … (Preamble)

Afghanistan shall be an Islamic Republic, independent, unitary and indivisible state. (Art. 1)

The sacred religion of Islam is the religion of the Islamic Republic of Afghanistan. Followers of other faiths shall be free within the bounds of law in the exercise and performance of their religious rituals. (Art. 2)

No law shall contravene the tenets and provisions of the holy religion of Islam in Afghanistan. (Art. 3)

To attain moral and material goals, the citizens of Afghanistan shall have the right to form associations in accordance with provisions of the law. The people of Afghanistan shall have the right, in accordance with provisions of the law, to form political parties, provided that:
1. Their manifesto and charter shall not contravene the Holy religion of Islam and principles and values enshrined in this constitution; … (Art. 35)

Family is the fundamental pillar of the society, and shall be protected by the state. The state shall adopt necessary measures to attain the physical and spiritual health of the family, especially of the child and mother, upbringing of children, as well as the elimination of related traditions contrary to the principles of the sacred religion of Islam. (Art. 54)

The courts shall apply the Shia jurisprudence in cases involving personal matters of followers of the Shia sect in accordance with the provisions of the law. In other cases, if no clarification in this Constitution and other laws exist, the courts shall rule according to laws of this sect. (Art. 131)

The principles of adherence to the tenets of the Holy religion of Islam as well as Islamic Republicanism shall not be amended. ... (Art. 149)

... هیچ فرد از افراد ملت از تابعیت
افغانستان محروم نمی گردد.
امور مربوط به تابعیت و پناهندگی توسط قانون تنظیم می گردد. (مادۀ ۴)

بررسی مطابقت قوانین، فرامین تقنینی، معاهدات بین الدول و میثاق های بین المللی با قانون اساسی و تفسیر آنها بر اساس تقاضای حكومت و یا محاكم، مطابق به احكام قانون از صلاحیت ستره
محكمه می باشد. (مادۀ ۱۲۱)

دولت برای ارتقای معارف در همه
سطوح  تدابیر لازم اتخاذ می نماید. ... (مادۀ ۱۷)

تعلیم حق تمام اتباع افغانستان است كه تا درجه لیسانس در مؤسسات تعلیمی دولتی به صورت رایگان از طرف دولت تأمین می گردد.
دولت مكلف است به منظور تعمیم متوازن معارف در تمام افغانستان، تأمین تعلیمات متوسطۀ اجباری، پروگرام مؤثر طرح و تطبیق نماید و زمینه تدریس زبان های مادری را در مناطقی كه به آنها تكلم می كنند فراهم كند. (مادۀ ۴۳)

دولت مكلف است به منظور ایجاد توازن و انكشاف تعلیم برای زنان، بهبود تعلیم كوچیان و امحای بی سوادی در كشور،
پروگرامهای مؤثر طرح و تطبیق نماید. (مادۀ ۴۴)

دولت نصاب واحد تعلیمی را، بر مبنای احكام دین مقدس اسلام و فرهنگ ملی و مطابق با اصول علمی، طرح و تطبیق می كند و نصاب مضامین دینی مكاتب را، بر مبنای مذاهب اسلامی موجود در افغانستان، تدوین می نماید. (مادۀ ۴۵)

تأسیس و ادارۀ مؤسسات تعلیمات
عالی، عمومی و اختصاصی وظیفه دولت است. ...
شرایط شمول در مؤسسات تعلیمات
عالی دولتی و سایر امور مربوط به آن، توسط قانون تنظیم میگردد. (مادۀ ۴۶)

كار حق هر افغان است.
تعیین ساعات كار، رخصتی با مزد، حقوق كار و كارگر و سایر امور مربوط به آن توسط قانون تنظیم میگردد.
انتخاب شغل و حرفه، در حدود احكام قانون، آزاد می باشد. (مادۀ ۴۸)

 
... ایجاد جامعۀ مدنی عاری از ظلم، استبداد، تبعیض و خشونت و مبتنی بر قانونمندی، عدالت اجتماعی، حفظ كرامت و حقوق انسانی و تأمین آزادی ها وحقوق اساسی مردم؛ ...
(مقدمه)

دولت به ایجاد یك جامعه مرفه و مترقی بر اساس عدالت اجتماعی، حفظ كرامت انسانی، حمایت حقوق بشر، تحقق
دموكراسی، تأمین وحدت ملی، برابری بین همه اقوام و قبایل و انكشاف متوازن در همه مناطق كشور مكلف می باشد. (مادۀ ۶)

هر نوع تبعیض و امتیاز بین اتباع افغانستان ممنوع است. اتباع افغانستان اعم از زن و مرد در برابر قانون دارای حقوق و وجایب مساوی می باشند. (مادۀ ۲۲)

ما مردم افغانستان: ...
با رعایت منشور ملل متحد و با احترام به اعلامیۀ جهانی حقوق بشر؛
و به منظور: ...
ایجاد جامعۀ مدنی عاری از ظلم، استبداد، تبعیض و خشونت و مبتنی بر قانونمندی، عدالت اجتماعی، حفظ كرامت و حقوق انسانی و تأمین آزادی ها و حقوق اساسی مردم. ...
(مقدمه)

دولت به ایجاد یك جامعه مرفه و مترقی بر اساس عدالت اجتماعی، حفظ كرامت انسانی، حمایت حقوق بشر، تحقق
دموكراسی، تأمین وحدت ملی، برابری بین همه اقوام و قبایل و انكشاف متوازن در همه مناطق كشور مكلف می باشد. (مادۀ ۶)

دولت منشور ملل متحد، معاهدات بین الدول، میثاق های بین المللی كه افغانستان به آن ملحق شده است و اعلامیۀ جهانی حقوق بشر را رعایت می كند. ... (مادۀ ۷)

آزادی حق طبیعی انسان است . این حق جز آزادی دیگران و مصالح عامه
كه توسط قانون تنظیم می گردد،
حدودی ندارد. ... (مادۀ ۲۴)

... تعدیل حقوق اساسی اتباع صرف به منظور بهبود حقوق آنان مجاز می باشد. ... (مادۀ ۱۴۹)

آزادی حق طبیعی انسان است . این حق جز آزادی دیگران و مصالح عامه
كه توسط قانون تنظیم می گردد،
حدودی ندارد. ... (مادۀ ۲۶)

دولت به منظور نظارت بر رعایت حقوق بشر در افغانستان و بهبود و حمایت از آن، كمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان را تأسیس می نماید.
هر شخص می تواند در صورت نقض حقوق بشری خود، به این كمیسیون شكایت نماید.
كمیسیون می تواند موارد نقض حقوق بشری افراد را به مراجع قانونی راجع سازد و در دفاع ازحقوق آنها مساعدت نماید.
تشكیل و طرز فعالیت این كمیسیون توسط قانون تنظیم میگردد. (مادۀ ۵۸)

ما مردم افغانستان: ...
با درك این كه افغانستان واحد و یكپارچه به همه اقوام و مردم این سرزمین تعلق دارد؛ ... (مقدمه)

... ملت افغانستان متشكل از اقوام پشتون، تاجك ، هزاره، ازبك، تركمن، بلوچ، پشه یی، نورستانی، ایماق، عرب، قرغیز، قزلباش، گوجر، براهوی وسایر اقوام می باشد. ... (مادۀ ۴)

دولت به ایجاد یك جامعه مرفه و مترقی بر اساس عدالت اجتماعی، حفظ كرامت انسانی، حمایت حقوق بشر، تحقق دموكراسی، تأمین وحدت ملی، برابری بین همه اقوام و قبایل و انكشاف متوازن در همه مناطق كشور مكلف می باشد. (مادۀ ۶)

دولت برای انكشاف زراعت و مالداری، بهبود شرایط اقتصادی، اجتماعی و معیشتی دهقانان و مالدارن و اسكان و بهبود زندگی كوچیان، در حدود بنیه مالی
دولت، پروگرامهای مؤثر طرح و تطبیق می نماید. ... (مادۀ ۱۴)

دولت مكلف است به منظور ایجاد توازن و انكشاف تعلیم برای زنان، بهبود تعلیم كوچیان و امحای بی سوادی در كشور، پروگرامهای مؤثر طرح و تطبیق نماید. (مادۀ ۴۴)

... سهم گیری كوچیان در شوراهای محلی مطابق به احكام قانون تنظیم می گردد. (مادۀ ۱۴۰)

آزادی حق طبیعی انسان است . این حق جز آزادی دیگران و مصالح عامه
كه توسط قانون تنظیم می گردد،
حدودی ندارد. ... (مادۀ ۲۴)

در حالت اضطرار، رئیس جمهور می تواند بعد از تائید روسای شورای ملی و ستره محكمه، تنفیذ احكام ذیل را معطل بسازد و یا بر آنها قیودی وضع نماید:
١- فقرۀ دوم مادۀ بیست وهفتم؛
٢- مادۀ سی و ششم؛
٣- فقره دوم مادۀ سی و هفتم؛
٤- فقره دوم مادۀ سی و هشتم. (مادۀ ۱۴۵)

در حالت اضطرار، قانون اساسی تعدیل نمی شود. (مادۀ ۱۴۶)

... تعدیل حقوق اساسی اتباع صرف به منظور بهبود حقوق آنان مجاز می باشد. ... (مادۀ ۱۴۹)

خانواده ركن اساسی جامعه را تشكیل می دهد و مورد حمایت دولت قرار دارد. دولت به منظور تأمین سلامت جسمی و روحی خانواده، بالاخص طفل و مادر، تربیت اطفال و برای از بین بردن رسوم مغایر با احكام دین مقدس اسلام تدابیر لاازم اتخاذ می كند. (مادۀ ۵۴)

... اتباع افغانستان بر اساس اهلیت و بدون هیچگونه تبعیض و به موجب احكام قانون به خدمت دولت پذیرفته می شوند. (مادۀ ۵۰)

اتباع افغانستان حق انتخاب كردن و انتخاب شدن را دارا می باشند.
شرایط و طرز استفاده از این حق توسط قانون تنظیم میگردد. (مادۀ ۳۳)

اتباع افغانستان حق دارند به منظور تأمین مقاصد مادی و یا معنوی، مطابق به احكام قانون، جمعيتها تأسیس نمایند. ... (مادۀ ۳۵)

اعضای ولسی جرگه توسط مردم از طریق انتخابات آزاد، عمومی، سری و مستقیم انتخاب می گردند. ...
در قانون انتخابات باید تدابیری اتخاذ گردد كه نظام انتخاباتی، نمایندگی عمومی و عادلانه را برای تمام مردم كشور تأمین
نماید و به تناسب نفوس از هر ولایت طور اوسط حداقل دو وكیل زن در ولسی جرگه عضویت یابد. (مادۀ ۸۳)

اعضای مشرانو جرگه به ترتیب ذیل انتخاب و تعیین می شوند:
١- از جمله اعضای شورای هر ولایت، یك نفر به انتخاب شورای مربوط برای مدت چهار سال؛
٢- از جملۀ اعضای شورا های ولسوالیهای هر ولایت، یك نفر به انتخاب شوراهای مربوط برای مدت سه سال؛
٣- یك ثلث باقی مانده از جملۀ شخصیت های خبیر و با تجربه به شمول دو نفر از نمایندگان معلولین و معیوبین و دو نفر نمایندگان كوچی ها به تعیین رئیس جمهور برای مدت پنج سال.
رئیس جمهور تعداد پنجاه فیصد از این اشخاص را از بین زنان تعیین می نماید. شخصی كه به حیث عضو مشرانو جرگه انتخاب می شود، عضویت خود را در شورای مربوطه از دست داده، به عوض او شخص دیگری مطابق به احكام قانون تعیین میگردد. (مادۀ ۸۴)

اتباع افغانستان حق دارند به منظور
تأمین مقاصد مادی و یا معنوی، مطابق به احكام قانون، جمعيتها تأسیس نمایند. اتباع افغانستان حق دارند، مطابق به
احكام قانون ، احزاب سیاسی تشكیل
دهند، مشروط بر اینكه:
١- مرامنامه و اساسنامۀ حزب، مناقض احكام دین مقدس اسلام و نصوص و ارزشهای مندرج این قانون اساسی نباشد؛
۲- تشكیلات و منابع مالی حزب علنی باشد؛
٣- اهداف و تشكیلات نظامی و شبه نظامی نداشته باشد؛
٤- وابسته به حزب سیاسی و یا دیگر منابع خارجی نباشد؛
تأسیس و فعالیت حزب برمبنای قومیت، سمت، زبان و مذهب فقهی جواز ندارد.
جمعیت و حزبی كه مطابق به احكام قانون تشكیل می شود ، بدون موجبات قانونی و حكم محكمۀ با صلاحیت منحل نمی شود. (مادۀ ۳۵)

كمیسیون مستقل انتخابات برای اداره و نظارت بر هر نوع انتخابات و مراجعه به آرای عمومی مردم در كشور مطابق به احكام قانون تشكیل میگردد. (مادۀ ۱۵۶)

رئیس جمهور در رأس دولت جمهوری اسلامی افغانستان قرار داشته، صلاحیت های خود را در عرصه های اجرائیه، تقنینیه و قضائیه، مطابق به احكام این قانون اساسی، اعمال می كند. ... (مادۀ ۶۰)

رئیس جمهور با كسب اكثریت بیش
از پنجاه فیصد آرای رای دهندگان از طریق رأی گیری آزاد، عمومی، سری و مستقیم انتخاب می گردد. ... (مادۀ ۶۱)

شخصی كه به ریاست جمهوری كاندید می شود، واجد شرایط ذیل می باشد:
١- تبعۀ افغانستان، مسلمان و متولد از والدین افغان بوده و تابعیت كشور دیگری را نداشته باشد؛
٢- در روز كاندید شدن سن وی از چهل سال كمتر نباشد؛
٣- از طرف محكمه به ارتكاب جرایم ضد بشری ، جنایت و یا حرمان از حقوق مدنی محكوم نشده باشد؛
هیچ شخص نمی تواند بیش از دو دوره به حیث رئیس جمهور انتخاب گردد.
حكم مندرج این ماده در مورد معاونین رئیس جمهور نیز تطبیق می گردد. (مادۀ ۶۲)

رئیس جمهور در رأس دولت جمهوری اسلامی افغانستان قرار داشته، صلاحیت های خود را در عرصه های اجرائیه، تقنینیه و قضائیه، مطابق به احكام این قانون اساسی، اعمال می كند.
رئیس جمهور دارای دو معاون اول و دوم، می باشد. كاندید ریاست جمهوری نام هر دو معاون را همزمان با كاندید شدن خود به ملت اعلام میدارد. ... (مادۀ ۶۰)

شخصی كه به ریاست جمهوری كاندید می شود، واجد شرایط ذیل می باشد:
١- تبعۀ افغانستان، مسلمان و متولد از والدین افغان بوده و تابعیت كشور دیگری را نداشته باشد؛
٢- در روز كاندید شدن سن وی از چهل سال كمتر نباشد؛
٣- از طرف محكمه به ارتكاب جرایم ضد بشری ، جنایت و یا حرمان از حقوق مدنی محكوم نشده باشد؛
هیچ شخص نمی تواند بیش از دو دوره به حیث رئیس جمهور انتخاب گردد.
حكم مندرج این ماده در مورد معاونین رئیس جمهور نیز تطبیق می گردد. (مادۀ ۶۲)

رئیس جمهور دارای صلاحیتها و وظایف ذیل می باشد:
...
۱۱- تعیین وزرا، ... (مادۀ ۶۴)

حكومت متشكل است از وزرا كه تحت ریاست رئیس جمهور اجرای وظیفه می نمایند.
تعداد وزرا و وظایف شان توسط قانون تنظیم می گردد. (مادۀ ۷۱)

شخصی كه به حیث وزیر تعیین می شود واجد شرایط ذیل می باشد:
١- تنها حامل تابعیت افغانستان باشد.
هرگاه كاندید وزرات تابعیت كشور دیگری را نیز داشته باشد، ولسی جرگه صلاحیت
تائید و یا رد آنرا دارد؛
٢- دارای تحصیلات عالی، تجربۀ كاری و شهرت نیك باشد؛
٣- سن وی از سی و پنج سال كمتر نباشد؛
٤- از طرف محكمه به ارتكاب جرایم ضد بشری، جنایت و یا حرمان از حقوق مدنی محكوم نشده باشد. (مادۀ ۷۲)

وزرا می توانند از اعضای شورای ملی یا خارج از آن تعیین شوند. ... (مادۀ ۷۳)

شورای ملی دولت جمهوری اسلامی افغانستان به حیث عالی ترین ارگان تقنینی مظهر اراد ۀ مردم آن است و از قاطبۀ ملت نمایندگی می كند. ... (مادۀ ۸۱)

شورای ملی متشكل از دو مجلس: ولسی جرگه و مشرانو جرگه می باشد. ... (مادۀ ۸۲)

اعضای ولسی جرگه توسط مردم از طریق انتخابات آزاد، عمومی، سری و مستقیم انتخاب می گردند. ...
در قانون انتخابات باید تدابیری اتخاذ گردد كه نظام انتخاباتی، نمایندگی عمومی و عادلانه را برای تمام مردم كشور تأمین
نماید و به تناسب نفوس از هر ولایت طور اوسط حداقل دو وكیل زن در ولسی جرگه عضویت یابد. (مادۀ ۸۳)

اعضای مشرانو جرگه به ترتیب ذیل انتخاب و تعیین می شوند:
١- از جمله اعضای شورای هر ولایت، یك نفر به انتخاب شورای مربوط برای مدت چهار سال؛
٢- از جملۀ اعضای شورا های ولسوالی های هر ولایت، یك نفر به انتخاب شوراهای مربوط برای مدت سه سال؛
٣- یك ثلث باقی مانده از جملۀ شخصیت های خبیر و با تجربه به شمول دو نفر از نمایندگان معلولین و معیوبین و دو نفر نمایندگان كوچی ها به تعیین رئیس جمهور برای مدت پنج سال.
رئیس جمهور تعداد پنجاه فیصد از این اشخاص را از بین زنان تعیین می نماید.
شخصی كه به حیث عضو مشرانو
جرگه انتخاب می شود، عضویت خود
را در شورای مربوطه از دست داده، به عوض او شخص دیگری مطابق به احكام قانون تعیین میگردد. (مادۀ ۸۴)

شخصی كه به عضویت شورای ملی كاندید یا تعیین می شود، علاوه بر تكمیل شرایط انتخاب كنندگان واجد اوصاف ذیل می باشد:
١- تبعۀ افغانستان بوده یا حداقل ده سال قبل از تاریخ كاندید یا تعیین شدن تابعیت دولت افغانستان را كسب كرده باشد؛
٢- از طرف محكمه به ارتكاب جرایم ضد بشری، جنایت و یا حرمان از حقوق مدنی محكوم نشده باشد؛
٣- اعضای ولسی جرگه سن بیست و پنج سالگی را در روز كاندید شدن و اعضای مشرانو جرگه سن سی و پنج سالگی را در روز كاندید یا تعیین شدن تكمیل كرده باشند. (مادۀ ۸۵)

ملكیت از تعرض مصؤن است.
هیچ شخص از كسب ملكیت و تصرف در آن منع نمی شود، مگر در حدود احكام قانون. ... (مادۀ ۴۰)

... و به منظور:
... ایجاد جامعۀ مدنی عاری از ظلم، استبداد، تبعیض و خشونت و مبتنی بر قانونمندی، عدالت اجتماعی، حفظ كرامت و حقوق انسانی و تأمین آزادی ها وحقوق اساسی مردم؛ ...
(مقدمه)

تعذیب انسان ممنوع است.
هیچ شخص نمی تواند حتی به مقصد كشف حقایق از شخص دیگر، اگر چه تحت تعقیب، گرفتاری یا توقیف و یا محكوم به جزا باشد، به تعذیب او اقدام
كند یا امر بدهد.
تعیین جزایی كه مخالف كرامت انسانی باشد، ممنوع است. (مادۀ ۲۹)

تحمیل كار اجباری ممنوع است. ... تحمیل كار بر اطفال جواز ندارد. (مادۀ ۴۹)

... دولت حقوق متقاعدین را تضمین نموده، برای كهن سالان، زنان بی سرپرست، معیوبین و معلولین و ایتام بی بضاعت مطابق به احكام قانون كمك لازم به عمل می آورد. (مادۀ ۵۳)

خانواده ركن اساسی جامعه را تشكیل می دهد و مورد حمایت دولت قرار دارد. دولت به منظور تأمین سلامت جسمی و روحی خانواده، بالاخص طفل و مادر، تربیت اطفال و برای از بین بردن رسوم مغایر با احكام دین مقدس اسلام تدابیر
لازم اتخاذ می كند. (مادۀ ۵۴)

تطبیق احكام این قانون اساسی و سایر قوانین، دفاع از استقلال، حاكمیت ملی و
تمامیت ارضی و تأمین امنیت و قابلیت دفاعی كشور از وظایف اساسی دولت می باشد. (مادۀ ۵)

پیروی از احكام قانون اساسی، اطاعت از قوانین و رعایت نظم و امن عامه وجیبه تمام مردم افغانستان است. ... (مادۀ ۵۶)

... با نفاذ این قانون اساسی، قوانین و فرامین تقنینی مغایر احكام آن ملغی می باشد. (مادۀ ۱۶۲)

ما مردم افغانستان: ...
با رعایت منشور ملل متحد و با احترام به اعلامیۀ جهانی حقوق بشر؛ ... (مقدمه)

دولت منشور ملل متحد، معاهدات بین الدول، میثاق های بین المللی كه افغانستان به آن ملحق شده است و اعلامیۀ جهانی حقوق بشر را رعایت می كند. ... (مادۀ ۷)

بررسی مطابقت قوانین، فرامین تقنینی، معاهدات بین الدول و میثاق های بین المللی با قانون اساسی و تفسیر آنها بر اساس تقاضای حكومت و یا محاكم، مطابق به احكام قانون از صلاحیت ستره
محكمه می باشد. (مادۀ ۱۲۱)

ما مردم افغانستان: ...
با ایمان راسخ به ذات پاك خداوند (ج) و توكل به مشیت حق تعالی و اعتقاد به دین مقدس اسلام؛ ...
با تقدیر از فداكاری ها، مبارزات تاریخی، جهاد و مقاومت بر حق تمام مردم افغانستان و ارج گذاری به مقام والای شهدای راه آزادی كشور؛ ... (مقدمه)

افغانستان، دولت جمهوری اسلامی، مستقل، واحد و غیر قابل تجزیه می باشد. (مادۀ ۱)

دین دولت جمهوری اسلامی افغانستان، دین مقدس اسلام است. پیروان سایر ادیان در پیروی از دین و اجرای مراسم دینی شان در حدود احكام قانون آزاد می باشند. (مادۀ ۲)

در افغانستان هیچ قانون نمی تواند مخالف معتقدات و احكام دین مقدس اسلام باشد. (مادۀ ۳)

اتباع افغانستان حق دارند به منظور تأمین مقاصد مادی و یا معنوی، مطابق به احكام قانون، جمعيت ها تأسیس نمایند. اتباع افغانستان حق دارند، مطابق به احكام قانون ، احزاب سیاسی تشكیل دهند، مشروط بر اینكه:
١- مرامنامه و اساسنامۀ حزب، مناقض احكام دین مقدس اسلام و نصوص و ارزشهای مندرج این قانون اساسی نباشد؛ ... (مادۀ ۳۵)

خانواده ركن اساسی جامعه را تشكیل می دهد و مورد حمایت دولت قرار دارد. دولت به منظور تأمین سلامت جسمی و روحی خانواده، بالاخص طفل و مادر، تربیت اطفال و برای از بین بردن رسوم مغایر با احكام دین مقدس اسلام تدابیر
لازم اتخاذ می كند. (مادۀ ۵۴)

محاكم برای اهل تشیع، در قضایای مربوط به احوا ل شخصیه ، احكام مذهب تشیع را مطابق به احكام قانون تطبیق می نمایند. در سایر دعاوی نیز اگر در این قانون اساسی و قوانین دیگر حكمی موجود نباشد، محاكم قضیه را مطابق به احكام این مذهب حل و فصل می نمایند. (مادۀ ۱۳۱)

اصل پیروی از احكام دین مقدس اسلام و نظام جمهوری اسلامی تعدیل نمی شوند. ... (مادۀ ۱۴۹)

... د ملت هيڅ يو فرد د افغانستان له تابعيت څخه نه محرومیږی.
په تابعيت او پناه وركولو پورې مربوطې چارې د قانون له ليارې تنظيميږي. (۴ ماده)

له اساسي قانون سره د قوانينو، تقنيني فرمانونو، بين الدول معاهدو او بين المللي ميثاقونو د مطابقت څېړل، د حكومت يا محاكمو په غو ښتنه او د هغو تفسير د قانون له حكمونو سره سم د سترې محكمې صلاحيت دى. (۱۲۱ ماده)

دولت په بيلابيلو سطحو كې د معارف
د ودې ... لپاره لازم تدبيرونه نيسي. (۱۷ ماده)

زده كړه د افغانستان د ټولو اتباعو حق دى چې د ليسانس تر درجې پورې و ړيا د دولت له خوا تأمينيږي.
دولت مكلف دى چې په ټول افغانستان كې د متوازن معارف د عامولو او د منځنيو اجباري زده كړو د تأمين لپاره اغېزمن پروگرام طرح او تطبيق كړي او د مورنيو ژبو د تدريس لپاره په هغو سيموكي چې پرې خبرې كېږي لاره هواره كړي. (۴۳ ماده)

دولت مكلف دى د ښځود زده كړو د پراختيا او توازن د ايجاد په منظور، دكوچيانو د زده كړو د ښه والي او په هيوادكې د بې سوادۍ د له منځه و ړلو لپاره اغېزمن پروگرامونه طرح او تطبيق كړي . (۴۴ ماده)

دولت داسلام دسپېڅلي دين د حكمونو او ملي فرهنگ پر بنسټ او له علمي اصولو سره سم، واحد تعليمي نصاب طرح او تطبيقوي او د ښوونځيو د ديني مضمونونو نصاب په افغانستان كې د شتو اسلامي
مذهبونو پر بنسټ تدوينوي. (۴۵ ماده)

د لوړو عمومي او اختصاصي زده كړو د مؤسسو جوړول او اداره كول، د دولت وظيفه ده. ...
د لوړو زده كړو په دولتي مؤسسو كې دشاملېدو شرطونه او له هغو سره نورې مربوطې چارې، دقانون له ليارې تنظيمېږي. (۴۶ ماده)

كار، د هر افغان حق دي.
دكار د ساعتونو ټاكل، او با معاشه رخصتي، د كار او كارگر حقوق او له هغو سره نورې مربوطې چارې د قانون له ليارې تنظيمېږي.
د قانون د حكمونو په حدودو كې د كار
او كسب انتخاب آزاد دى. (۴۸ ماده)

... له ظلم، استبداد، تبعيض او تاو تريخوالي پاكې، پرقانونيت، اجتماعي عدالت، د انساني حقوقو او كرامت پر خوندي تا به ولاړ ې مدني ټولنې د جو ړولو او دخلكو د اساسي حقوقو او آزاديو د تأمين په منظور؛ ...
(سريزه)

دولت ، د انساني كرامت په ساتلو، بشري حقوقو د ملاتړ، د دموكراسۍ د تحقق، ملي وحدت د تأمين، د ټولو قومونو او قبايلو ترمنـځ د برابرۍاو د هېواد په ټولو سيموكې د متوازنې پراختيا او ټولنيز عدالت پر بنسټ ديوې هوسا او پرمختللې ټولنې په جو ړولو
مكلف دى. (۶ ماده)

د افغانستان د اتباعو ترمنځ هر راز تبعيض او امتياز منع دى. دافغانستان اتباع ښځې او نارينه د قانون په و ړاندې مساوي حقوق او وجايب لري. (۲۲ ماده)

موږ د افغانستان خلكو: ...
د ملگرو ملتو د منشور په رعايت او د بشر دحقوقو نړيوالې اعلاميې ته په درناوي؛
... له ظلم، استبداد، تبعيض او تاوتريخوالي پاكې، پرقانونيت، اجتماعي عدالت، د انساني حقوقو او كرامت پر خوندي تا به ولا ړ ې مدني ټولنې د جو ړولو او دخلكو د اساسي حقوقو او آزاديو د تأمين په منظور.
... (سريزه)

دولت ، د انساني كرامت په ساتلو، بشري حقوقو د ملاتړ، د دموكراسۍ د تحقق، ملي وحدت د تأمين، د ټولو قومونو او قبايلو ترمنـځ د برابرۍاو د هېواد په ټولو سيموكې د متوازنې پراختيا او ټولنيز عدالت پر بنسټ ديوې هوسا او پرمختللې ټولنې په جو ړولو
مكلف دى. (۶ ماده)

دولت د ملگرو ملتونو د منشور، د بين الدول معاهدو، د نړيوالو ميثاقونو چې افغانستان له هغو سره تړاو لري او د بشري حقوقو د نړيوالې اعلاميې رعايت كوي. ... (۷ ماده)

آزادي د انسان طبيعي حق دى . دا حق د نورو له آزادۍ او له عامه مصالحو
 پرته چې د قانون له ليارې تنظيمېږي حدود نه لري. ... (۲۴ ماده)

... د اتباعو د اساسي حقوقو تعديل يوازي د هغوى د حقوقو د ښيگڼې په منظور جواز لري. ... (۱۴۹ ماده)

آزادي د انسان طبيعي حق دى . دا حق د نورو له آزادۍ او له عامه مصالحو
پرته چې د قانون له ليارې تنظيمېږي حدودنه لري. ... (۲۶ ماده)

دولت په افغانستان كې د بشر د حقوقو د رعايت د څارنې، ښه والي او ملاتړ لپاره، د
افغانستان د بشر د حقوقو خپلواك كمېسيون جو ړوي.
هر څوك كولاى شي د خپلو بشري حقوقو د نقض په صورت كې دې كمېسيون ته شكايت وكړي.
كميسيون كولاى شي د افرادو د بشري
حقوقو د نقض موارد، مربوطو قانوني
څانگو ته راجع كړي او د هغوى له حقوقو څخه په دفاع كې مرسته وكړي.
ددې كمېسيون جو ړښت او د كار ډول يې د قانون له ليارې تنظيمېږي. (۵۸ ماده)

موږ د افغانستان خلكو: ...
په دې درك سره چې واحد او يو
مو ټى افغانستان ددې خاورې په ټولو قومونو او خلكو ا ړه لري؛ ... (سريزه)

... د افغانستان ملت له پښتون، تاجك، هزاره، ازبك، تركمن، بلوچ، پشه يې، نورستاني، ايماق، عرب، قرغيز، قزلباش، گوجر، براهوي او نورو قومونو څخه جو ړ دى. ... (۴ ماده)

دولت ، د انساني كرامت په ساتلو، بشري حقوقو د ملاتړ، د دموكراسۍ د تحقق، ملي وحدت د تأمين، د ټولو قومونو او قبايلو ترمنڅ د برابرۍ او د هېواد په ټولو سيموكې د متوازنې پراختيا او ټولنيز عدالت پر بنسټ ديوې هوسا او پرمختللې ټولنې په
جو ړولو مكلف دى. (۶ ماده)

دولت د كرنې او مالدار ۍ د پراختيا، د بزگرانو او مالدارانو د اقتصادي ټولنيزو او د ژوند د شرايطو د ښه كولو او د كوچيانو د ميشتولو او د د وى د ژوند د سمون لپاره د دولت د مالي توان په حدودوكې اغېزمن پروگرامونه طرح او تطبيقوي. ... (۱۴ ماده)

دولت مكلف دى د ښځود زده كړو د پراختيا او توازن د ايجاد په منظور، دكوچيانو د زده كړو د ښه والي او په هيوادكې د بې سواد ۍ د له منځه و ړلو لپاره اغېزمن پروگرامونه طرح او تطبيق كړي. (۴۴ماده)

… په محلي جرگو كې د كوچيانو گډون د قانون له حكمونو سره سم تنظيمېږي.(۱۴۰ماده)

آزادي د انسان طبيعي حق دى . دا حق د نورو له آزادۍ او له عامه مصالحو
پرته چې د قانون له ليارې تنظيمېږي حدودنه لري. ... (۲۴ ماده)

په اضطراري حالت كې جمهور رئيس كولاى شي چې د ملي شورى او دسترې محكمې د رئيسانو تر تائيد وروسته د اساسي قانون لاندينى حكمونه و ځنډوي او يا قيود پرې ولگوي:
١- د اوه ويشتمې مادې دويمه فقره؛
٢- شپږ دېرشمه ماده؛
٣- داوه دېرشمي مادې دويمه فقره؛
٤- داته دېرشمي مادې دويمه فقره. (۱۴۵ ماده)

داضطرار په حالت كې اساسي قانون نه تعديلېږي. (۱۴۶ ماده)

... د اتباعو د اساسي حقوقو تعديل يوازي د هغوى د حقوقو د ښيگڼې په منظور جواز لري. ... (۱۴۹ ماده)

كورنۍ د ټولنې اساسي ركن دى او د دولت تر پاملرنې لاندې ده.
دولت د كورنۍ او په ځانګړې توگه دمور او ماشوم د جسمي او روحي روغتيا د تأمين، د ماشومانو د روزنې او د اسلام د سپېڅلي دين له احكامو سره د مغايرو رسومو د له منځه و ړو لپاره لازم تدبيرونه نيسي. (۵۴ ماده)

... د افغانستان اتباع د اهليت له مخې او له هر ډول توپير څخه پرته د قانون له حكمونو سره سم د دولت خدمت ته منل كيږي. (۵۰ ماده)

د افغانستان اتباع د انتخابولو او د انتخابېدلو حق لري. له دې حق څخه د گټي اخيستو شرايط اولارې د قانون له ليارې تنظيمېږي. (۳۳ ماده)

د افغانستان اتباع حق لري چې د خپلو مادي او يا معنوي غو ښتنو د تأمين لپاره، د قانون له حكمونو سره سم، ټولنې جو ړې كړي. ... (۳۵ ماده)

د ولسي جرگې غړي د خلكو د آزادو، عمومي، پټو او مستقيمو انتخاباتو له لارې
انتخابېږي. ...
د انتخاباتو په قانون كې بايد داسې تدبيرونه ونيول شي چې انتخاباتي نظام د افغانستان د ټولو خلكو لپاره عمومي او عادلانه استازيتوب تأمين كړي او د نفوسو په تناسب د ې له هر
ولايت څخه په اوسط ډول لږ تر لږه دوه ښځينه وكيلې په ولسي جرگه كې
غړيتوب ترلاسه كړي. (۸۳ ماده)

د مشرانو جرگې غړي په لاندې ډول انتخاب او ټاكل كېږي:
١- د هرې ولايتي جرگې له غړ يو څخه يوتن د مربوطې جرگې په انتخاب، د څلورو كلونو لپاره ؛
٢- د هر ولايت د ولسواليو د جرگو له غړيو څخه يو تن، د مربوطو جرگو په انتخاب، د دريو كلونو لپاره؛
٣- پاتې دريمه برخه غړي دمعلولينو او معيوبينو د دوو تنو او كوچيانو د دوو تنو استازيو په گډون د هېواد له خبيرو او تجربه لرونكو كسانو څخه د پنځو كلونو لپاره د جمهور رئيس له خوا ټاكل كېږي.
جمهور رئيس له دې اشخاصو څخه په سلو كي پنځوس ښځې ټاكي. هغه شخص چې د مشرانو جرگې د غړي په توگه انتخابېږي په مربوطه جرگه كې خپل غړيتوب له لاسه وركوي او د ده پر ځاى د قانون له حكمونو سره سم بل شخص ټاكل كېږي. (۸۴ ماده)

د افغانستان اتباع حق لري چې د خپلو
مادي او يا معنوي غو ښتنو د تأمين لپاره، د قانون له حكمونو سره سم، ټولنې جو ړې كړي.
د افغانستان اتباع حق لري د قانون له حكمونو سره سم، سياسي گوندونه
جو ړ كړې، په دې شرط چې:
١- د گوند مرامنامه او اساسنامه د اسلام د سپېڅلي دين د احكامو او په دي اساسي قانون كې د راغلو نصوصو او ارز ښتونو مخالف نه وي؛
٢- د گوند تشكيلات او مالي منابع څرگند وي؛
٣- نظامي او نظامي ډوله تشكيلات او هدفونه ونه لري؛
٤- له بهرنيو سياسي گوندونو يا نو رو بهرنيو منابعو سره تړلي نه وي؛
د قوم، سيمې، ژبې او فقهي مذهب پر بنسټ د گوند جو ړول او فعاليت كول، جواز نه لري.
هغه جمعيت او گوند چې د قانون له حكمونو سره سم جو ړېږې د قانوني موجباتو او باصلاحيتې محكمې له حكمه پرته نه منحل كېږي. (۳۵ ماده)

د هر ډول انتخاباتو د څارنې او ادارې او په هېواد كې د خلكو عمومي رايو ته د مراجعې لپاره د انتخاباتو مستقل كمېسيون د قانون له حكمونو سره سم جوړېږي. (۱۵۶ماده)

جمهور رئيس د افغانستان د اسلامي جمهوري دولت په سر كې دى چې خپل واكونه په اجرائيه، مقننه او قضائيه برخو كې ددې اساسي قانون له حكمونو سره سم عملي كوي. ... (۶۰ ماده)

جمهور رئيس د راي وركوونكيو د آزادو، عمومي، پټو او مستقيمو رايو له لارې په سلوكې تر پنځوسو زياتو رايو په ترلاسه كولو انتخابېږي. ... (۶۱ ماده)

څوك چې جمهوري رياست ته كانديدېږي، بايد دلاندنيو شرطونو لرونكى وي:
١- د افغانستان تبعه، مسلمان، له افغان مور او پلار څخه زېږيد لى وي او د بل هېواد تابعيت ونه لري؛
٢- د كانديديدو په ورځ يې عمر تر څلويښتو كلونو لږ نه وي؛
٣- د محكمې له خوا د بشري ضد جرمونو، او جنايت په ارتكاب او يا له مدني حقوقو څخه په محرومۍ محكوم شوى نه وي؛ هېڅ شخص نشي كولاى له دوو دورو زيات د جمهور رئيس په حيث و ټاكل شي.
په دې ماده كې راغلى حكم د جمهور رئيس د مرستيالانو په برخه كې هم تطبيقېږي. (۶۲ ماده)

جمهور رئيس د افغانستان د اسلامي جمهوري دولت په سر كې دى چې خپل واكونه په اجرائيه، مقننه او قضائيه برخو كې ددې اساسي قانون له حكمونو سره سم عملي كوي. جمهور رئيس دوه، لومړى او دويم مرستيالان لري.
د جمهوري رياست كانديد د خپلو مرستيالانو نومونه د ځان له كانديدولو سره يو ځاى ملت ته اعلاموي. ... (۶۰ ماده)

څوك چې جمهوري رياست ته كانديدېږي، بايد دلاندنيو شرطونو لرونكى وي:
١- د افغانستان تبعه، مسلمان، له افغان مور او پلار څخه زېږيد لى وي او د بل هېواد تابعيت ونه لري؛
٢- د كانديديدو په ورځ يې عمر تر څلويښتو كلونو لږ نه وي؛
٣- د محكمې له خوا د بشري ضد جرمونو، او جنايت په ارتكاب او يا له مدني حقوقو څخه په محرومۍ محكوم شوى نه وي؛ هېڅ شخص نشي كولاى له دوو دورو زيات د جمهور رئيس په حيث و ټاكل شي.
په دې ماده كې راغلى حكم د جمهور رئيس د مرستيالانو په برخه كې هم تطبيقېږي. (۶۲ ماده)

جمهور رئيس لاندې واكونه او وظيفې لري:
...
۱۱- د وزیرانو ټاکل، ... (۶۴ ماده)

حكومت له وزيرانو څخه جوړ دى چې د جمهور رئيس تر رياست لاندې كار كوي.
د وزيرانو شمير او وظايف د قانون له ليارې تنظيمېږي. (۷۱ ماده)

څوك چې د وزير په توگه ټاكل كيږي بايد لانديني شرطونه ولري:
١- يوازي د افغانستان د تابعيت لرونكى وي.
كه چيرې د كوم وزارت كانديد د بل هېواد تابعيت هم ولري ولسي جرگه د هغه د تائيد يا
رد، صلاحيت لري؛
٢- لو ړ تحصيلات، كاري تجربه او ښه شهرت ولري؛
٣- عمر يې تر پنځه دېرش كلونو لږ نه وي؛
٤- د محكمې له خوا د بشري ضد جرمونو او جنايت په ارتكاب او يا له مدني حقوقو څخه په محرومۍ محكوم شوى نه وي. (۷۲ ماده)

كېداى شي وزيران د ملي شورى له غړيو او يا له هغو د باندې و ټاكل شي. ... (۷۳ ماده)

د افغانستان د اسلامي جمهوري دولت ملي شورى د ستر تقنيني اورگان په توگه د افغانستان د خلكو د ارادې ښكارندويه ده او د ټول ملت نمايندگي كوي. ... (۸۱ ماده)

ملي شورى له دوو مجلسونو: ولسي جرگې او مشرانو جرگې څخه جو ړه ده. ... (۸۲ ماده)

د ولسي جرگې غړي د خلكو د آزادو، عمومي، پټو او مستقيمو انتخاباتو له لارې
انتخابېږي. ...
د انتخاباتو په قانون كې بايد داسې تدبيرونه ونيول شي چې انتخاباتي نظام د افغانستان د ټولو خلكو لپاره عمومي او عادلانه استازيتوب تأمين كړي او د نفوسو په تناسب د ې له هر ولايت څخه په اوسط ډول لږ تر لږه دوه ښځينه وكيلې په ولسي جرگه كې غړيتوب ترلاسه كړي. (۸۳ ماده)

د مشرانو جرگې غړي په لاندې ډول انتخاب او ټاكل كېږي:
١- د هرې ولايتي جرگې له غړيو څخه يوتن د مربوطې جرگې په انتخاب، د څلورو كلونو لپاره ؛
٢- د هر ولايت د ولسواليو د جرگو له غړيو څخه يو تن، د مربوطو جرگو په انتخاب، د دريو كلونو لپاره؛
٣- پاتې دريمه برخه غړي دمعلولينو او معيوبينو د دوو تنو او كوچيانو د دوو تنو استازيو په گډون د هېواد له خبيرو او تجربه لرونكو كسانو څخه د پنځو كلونو لپاره د جمهور رئيس له خوا ټاكل كېږي.
جمهور رئيس له دې اشخاصو څخه په سلوكي پنځوس ښځې ټاكي. هغه شخص چې د مشرانو جرگې د غړي په توگه انتخابېږي په مربوطه جرگه كې خپل غړيتوب له لاسه وركوي او د ده پر ځاى د قانون له حكمونو سره سم بل شخص ټاكل كېږي. (۸۴ ماده)

هغه څوك چې د ملي شورى غړيتوب ته كانديد يا ټاكل كيږي، د ټاكونكو پر شرطونو سربيره، دا لاندې صفتونه هم ولري:
١- د افغانستان تبعه وي يا لږتر لږه د كانديديدو يا تعيين تر نېټې لس کا له پخوا يې د افغانستان د دولت تابعيت ترلاسه كړى وي؛
٢- د محكمې له خوا د بشري ضد جرمونو، او جنايت په ارتكاب او يا له مدني حقوقو څخه په محرومۍ محكوم شوى نه وي؛
٣- د ولسي جرگې غړيو د كانديديدو په ورځ د عمر پنځه ويشت کاله او د مشرانو جرگې غړيو د كانديديدو يا ټاكني په ورځ د عمر پنځه د ېرش کا له بشپړ كړي وي. (۸۵ ماده)

ملكيت له تيري څخه خوندى دى.
هېڅوك د ملكيت د ترلاسه كولو او په هغه كې له تصرف كولو څخه نه منع كېږي، مگر د قانون د احكامو په حدودوكې. ... (۴۰ ماده)

... له ظلم، استبداد، تبعيض او تاو تريخوالي پاكې، پرقانونيت، اجتماعي عدالت، د انساني حقوقو او كرامت پر خوندي تا به ولاړ ې مدني ټولنې د جو ړولو او دخلكو د اساسي حقوقو او آزاديو د تأمين په منظور؛ ...
(سريزه)

د انسان تعذيب منع دى.
هيڅوك نه شي كولاى چې له بلشخص څخه حتى د حقايقو د ترلاسه كولو لپاره كه څه هم تر تعقيب، نيونې يا توقيف لاندې وي او يا په جزا محكوم وي، د هغه د تعذيب لپاره اقدام وكړي يا يې د تعذيب امر وركړي.
د انساني كرامت مخالفې جزاء ټاكل منع دي. (۲۹ ماده)

د جبري كار تحميل منع دى. ... پر ماشومانو د كار تحميل جواز نه لري. (۴۹ماده)

... دولت د متقاعدينو حقوق تضمينوي او
له زړو كسانو، بې سر پرسته ښځو، معيوبينو او معلولينو او بې وسه يتيمانو سره د قانون له حكمونو سره سم لازمي مرستې كوي. (۵۳ ماده)

كورنۍ د ټولنې اساسي ركن دى او د دولت تر پاملرنې لاندې ده.
دولت د كورنۍ او په ځانګړې توگه دمور او ماشوم د جسمي او روحي روغتيا د تأمين، د ماشومانو د روزنې او د اسلام د سپېڅلي دين له احكامو سره د مغايرو رسومو د له منځه و ړو لپاره لازم تدبيرونه نيسي. (۵۴ ماده)

د دې اساسي قانون او نورو قوانينو د حكمونو تطبيق، له استقلال، ملي واكمنۍ او ځمكنۍ بشپړتيا څخه دفاع او د هېواد د
امنيت او دفاعي قابليت تأمين، د دولت له اساسي وظايفو څخه دي. (۵ ماده)

د اساسي قانون د حكمونو پيروي، د قوانينو اطاعت او دعامه نظم او امنيت رعايت دافغانستان د ټولو خلكو وجيبه ده. ... (۵۶ ماده)

... په نافذېدو سره يې ددې اساسي قانون له حكمونو مغاير قوانين او تقنيني فرمانونه لغوه كېږى. (۱۶۲ماده)

موږ د افغانستان خلكو: ...
د ملگرو ملتو د منشور په رعايت او د بشر دحقوقو نړيوالې اعلاميې ته په درناوي؛ ... (سريزه)

دولت د ملگرو ملتونو د منشور، د بين الدول معاهدو، د نړيوالو ميثاقونو چې افغانستان له هغو سره تړاو لري او د بشري حقوقو د نړيوالې اعلاميې رعايت كوي. ... (۷ ماده)

له اساسي قانون سره د قوانينو، تقنيني فرمانونو، بين الدول معاهدو او بين المللي ميثاقونو د مطابقت څېړل، د حكومت يا محاكمو په غو ښتنه او د هغو تفسير د قانون له حكمونو سره سم د سترې محكمې صلاحيت دى. (۱۲۱ ماده)

موږ د افغانستان خلكو: ...
د لوی خدای (ج) پرسپيڅلي ذات په ټينګ ايمان ، د حق تعالي په مشيت پر توكل او د اسلام په سپيڅلي دين پر اعتقاد؛ ...
د افغانستان د ټولو خلكو د سر ښندنو، تاريخي مبارزو، جهاد او بر حق مقاومت د ستايلو او د وطن د آزادۍ د لارې د شهيدانو لوړ مقام ته په ارز ښت وركولو؛ ... (سریزه)

افغانستان ، خپلواك، واحد، او نه بيليدونكى اسلامي جمهوري دولت دى. (۱ماده)

د افغانستان د اسلامي جمهوري دولت دين، د اسلام سپېڅلى دين دى. د نورو اديانو پيروان د خپل دين په پيروۍ او د خپلو ديني مراسم و په اجرأ كې د قانون د حكمونو په حدودوكې آزاد دي. (۲ ماده)

په افغانستان كې هېڅ قانون نشي كولاى چې د اسلام دسپېڅلي دين د معتقداتو او احكامو مخالف وي. (۳ ماده)

د افغانستان اتباع حق لري چې د خپلو مادي او يا معنوي غو ښتنو د تأمين لپاره، د قانون له حكمونو سره سم، ټولنې جو ړې كړي. د افغانستان اتباع حق لري د قانون له حكمونو سره سم، سياسي گوندونه جو ړ كړې، په دې شرط چې:
١- د گوند مرامنامه او اساسنامه د اسلام د سپېڅلي دين د احكامو او په دي اساسي قانون كې د راغلو نصوصو او ارز ښتونو مخالف نه وي؛ ... (۳۵ ماده)

كورنۍ د ټولنې اساسي ركن دى او د دولت تر پاملرنې لاندې ده. دولت د كورنۍ او په ځانګړې توگه دمور او ماشوم د جسمي او روحي روغتيا د تأمين، د ماشومانو د روزنې او د اسلام د سپېڅلي دين له احكامو سره د مغايرو رسومو د له منڅه و ړو لپاره لازم تدبيرونه نيسي. (۵۴ ماده)

محكمې د اهل تشيع لپاره په شخصيه احوالو پورې مربوطو قضاياووكې د تشيع د مذهب حكمونه د قانون له احكامو سره سم تطبيقوي. په نورو دعوو كې هم كه په دې اساسي قانون يا نورو قوانينو كې حكم موجود نه وي، محكمې قضيه د دې مذهب له حكمونو سره سم حل او فصل كوي. (۱۳۱ ماده)

د اسلام دسپېڅلي دين له حكمونو څخه د پيرو ۍ اصل او اسلامي جمهوري نظام نه تعديلېږي. ... (۱۴۹ ماده)