Albania

1. Everyone born of at least one parent with Albanian citizenship gains Albanian citizenship automatically. Albanian citizenship is gained also for other reasons provided by law.
2. An Albanian citizen cannot lose his citizenship, except when he relinquishes it. (Art. 19)

2. There are approved by three-fifths of all members of the Assembly:
…
b. the law on citizenship;
… (Art. 81)

1. The Constitutional Court guarantees respect for the Constitution and interprets it conclusively.
2. The Constitutional Court is subject only to the Constitution. (Art. 124)

The Constitutional Court decides on:
a. the compatibility of a law with the Constitution or with international agreements as provided in article 122; b. the compatibility of international agreements with the Constitution, prior to their ratification;
c. the compatibility of normative acts of the central and local organs with the Constitution and international agreements;
ç. conflicts of competencies among the powers as well as between central government and local government;
d. the constitutionality of parties and other political organizations, as well as their activity, according to article 9 of this Constitution;
dh. removal from office of the President of the Republic and verification of his inability to exercise his functions;
e. issues related to the eligibility and incompatibilities in exercising the functions of the President of the Republic and of the deputies, as well as the verification of their election;
ë. the constitutionality of a referendum and the verification of its results;
f. the final adjudication of the complaints of individuals for the violation of their constitutional rights to due process of law, after all legal remedies for the protection of those rights have been exhausted. (Art. 131)

1. The Constitutional Court initiates a proceeding only on the request of:
a. the President of the Republic;
b. the Prime Minister;
c. not less than one-fifth of the deputies;
ç. the head of High State Control;
d. any court, under article 145, paragraph 2 of this Constitution;
dh. the People's Advocate;
e. the organs of local government;
ë. the organs of religious communities;
f. political parties and other organizations;
g. individuals.
2. The subjects contemplated in subparagraphs dh, e, ë, f and g of paragraph 1 of this article may make a request only for issues related to their interests. (Art. 134)

2. The Council of Ministers submits to the Constitutional Court international agreements that contain provisions in conflict with this Constitution. (Art. 180)

1. Everyone has the right to education.
2. Mandatory education is set by law.
3. General high school public education is open to all.
4. Professional high school education and higher education can be conditioned only on merit.
5. Mandatory education and general high school education in public schools are free of charge.
… (Art. 57)

1. The state, within its constitutional powers and the means at its disposal, and to supplement private initiative and responsibility, aims at:
…
ç. education and qualification of children and the young, as well as unemployed persons, according to their abilities;
… (Art. 59)

1. Everyone has the right to earn the means of living by lawful work that he has chosen or accepted himself. He is free to choose his profession, place of work, and his own system of professional qualification.
2. Employees have the right to social protection of labor. (Art. 49)

1. The state, within its constitutional powers and the means at its disposal, and to supplement private initiative and responsibility, aims at:
a. employment under suitable conditions for all persons who are able to work;
… (Art. 59)

1. All are equal before the law.
2. No one may be unjustly discriminated against for reasons such as gender, race, religion, ethnicity, language, political, religious or philosophical beliefs, economic condition, education, social status, or parentage.
3. No one may be discriminated against for the reasons mentioned in paragraph 2 without a reasonable and objective justification. (Art. 18)

We, the people of Albania, proud and aware of our history, with responsibility for the future, and with faith in God and/or other universal values, with determination to build a social and democratic state based on the rule of law, and to guarantee the fundamental human rights and freedoms,
… (Preamble)

The independence of the state and the integrity of its territory, the dignity of the person, his rights and freedoms, social justice, the constitutional order, pluralism, national identity and inheritance, religious coexistence, and coexistence with, and understanding of Albanians for, minorities are the bases of this state, which has the duty of respecting and protecting them. (Art. 3)

1. The fundamental human rights and freedoms are indivisible, inalienable, and inviolable and stand at the base of the entire juridical order.
2. The organs of public power, in fulfillment of their duties, shall respect the fundamental rights and freedoms, as well as contribute to their realization. (Art. 15)

1. The liberty, property, and rights recognized in the Constitution and by law may not be infringed without due process.
2. Everyone, to protect his constitutional and legal rights, freedoms, and interests, or in the case of charges against him, has the right to a fair and public trial, within a reasonable time, by an independent and impartial court specified by law. (Art. 42)

The Constitutional Court decides on:
…
f. the final adjudication of the complaints of individuals for the violation of their constitutional rights to due process of law, after all legal remedies for the protection of those rights have been exhausted. (Art. 131)

1. The People's Advocate defends the rights, freedoms and legitimate interests of individuals from unlawful or improper action or failure to act of the organs of public administration.
… (Art. 60)

1. Limitations of the rights and freedoms provided for in this Constitution may be established only by law, in the public interest or for the protection of the rights of others. A limitation shall be in proportion to the situation that has dictated it.
2. These limitations may not infringe the essence of the rights and freedoms and in no case may exceed the limitations provided for in the European Convention on Human Rights. (Art. 17)

1. Extraordinary measures can be imposed because of a state of war, a state of emergency, or a state of natural disaster and last for as long as these conditions continue.
2. The principles of operation of public organs, and the extent of the restriction of human rights and freedoms during the existence of the situations that require extraordinary measures, are defined by law.
3. A law shall define the principles, areas, and manner of compensation for losses caused as a result of the restriction of human rights and freedoms during the period in which extraordinary measures are imposed.
4. Actions taken as a result of extraordinary measures shall be in proportion to the level of risk and shall aim at re-establishing conditions for the normal operation of the state as soon as possible.
5. During situations that require the imposition of extraordinary measures, none of the following acts may be changed: the Constitution, the laws on the election of the Assembly and of local government organs, and the laws on extraordinary measures.
6. During the period of extraordinary measures, local elections may not be held, a referendum may not be held, and a new President of the Republic may not be elected. Local elections may be held only where the extraordinary measures are not in effect. (Art. 170)

1. During a state of war or a state of emergency, the rights and freedoms contemplated by articles 15; 18; 19; 20; 21; 24; 25; 29; 30; 31; 32; 34; 39, paragraph 1; 41, paragraphs 1, 2, 3, and 5; 42; 43; 48; 54; 55 may not be restricted.
2. During a state of natural disaster, the rights and freedoms contemplated by articles 37; 38; 41, paragraph 4; 49; 51 may be restricted.
3. Acts declaring a state of war, emergency or natural disaster shall specify the rights and freedoms that are restricted according to paragraphs 1 and 2 of this article. (Art. 175)

1. Everyone has the right to marry and have a family.
2. Marriage and family enjoy special protection of the state.
3. Marriage and divorce are regulated by law. (Art. 53)

1. Children, the young, pregnant women and new mothers have the right to special protection by the state.
2. Children born out of wedlock have rights equal to those born within marriage.
… (Art. 54)

The independence of the state and the integrity of its territory, the dignity of the person, his rights and freedoms, social justice, the constitutional order, pluralism, national identity and inheritance, religious coexistence, and coexistence with, and understanding of Albanians for, minorities are the bases of this state, which has the duty of respecting and protecting them. (Art. 3)

1. Persons who belong to national minorities exercise the human rights and freedoms in full equality before the law.
2. They have the right freely to express, without prohibition or compulsion, their ethnic, cultural, religious and linguistic belonging. They have the right to preserve and develop them, to study and to be taught in their mother tongue, and to unite in organizations and associations for the protection of their interests and identity. (Art. 20)

3. Governance is based on a system of elections that are free, equal, general and periodic. (Art. 1)

1. Every citizen who has reached the age of 18, even on the date of the elections, has the right to vote and to be elected.
…
4. The vote is personal, equal, free and secret. (Art. 45)

1. Everyone has the right to organize collectively for any lawful purpose.
… (Art. 46)

1. The people, through 50,000 citizens entitled to vote, have the right to a referendum for the abrogation of a law, and to request the President of the Republic to call a referendum on issues of special importance.
… (Art. 150)

1. Political parties are created freely. Their organization shall conform with democratic principles.
2. Political parties and other organizations, the programs and activity of which are based on totalitarian methods, which incite and support racial, religious, regional or ethnic hatred, which use violence to take power or influence state policy, as well as those with a secret character, are prohibited pursuant to the law.
3. The sources of financing of parties as well as their expenses are always made public. (Art. 9)

1. The President of the Republic is the Head of State and represents the unity of the people.
2. Only an Albanian citizen by birth who has resided in Albania for not less than the past 10 years and who has reached the age of 40 may be elected President. (Art. 86)

1. A candidate for President is proposed to the Assembly by a group of no fewer than 20 deputies. A deputy is not permitted to propose more than one candidate at the same time.
2. The President of the Republic if elected by secret voting and without debate by the Assembly.
… (Art. 87)

1. The Council of Ministers consists of the Prime Minister, the deputy prime minister, and the ministers. … (Art. 95)

1. At the beginning of a legislature, as well as when the position of Prime Minister is vacant, the President of the Republic appoints the Prime Minister on the proposal of the party or coalition of parties that has the majority of seats in the Assembly.
… (Art. 96)

1. A minister is appointed and dismissed by the President of the Republic, on the proposal of the Prime Minister, within 7 days.
2. The decree is reviewed by the Assembly within 10 days. (Art. 98)

1. Anyone who is eligible to be a deputy may be appointed a minister.
… (Art. 103)

1. The Assembly consists of 140 deputies, elected by a proportional system with multi-member electoral zones.
… (Art. 64)

1. Candidates for deputy are presented at the level of an electoral zone by political parties, electoral coalitions of political parties and also by voters. A candidate may be presented only for one of the proposing subjects, according to this point. The ordering of the candidates for deputy in the multi-name lists may not be changed after the submission of the list to the respective electoral commission. The rules for registration of the candidates for deputy are defined in the law on elections.
… (Art. 68)

1. The economic system of the Republic of Albania is based on private and public property, as well as on a market economy and on freedom of economic activity.
2. Private and public property are equally protected by law.
… (Art. 11)

1. The right of private property is guaranteed.
2. Property may be acquired by gift, inheritance, purchase, or any other classical means provided by the Civil Code.
… (Art. 41)

2. Political parties and other organizations, the programs and activity of which are based on totalitarian methods, which incite and support racial, religious, regional or ethnic hatred, which use violence to take power or influence state policy, as well as those with a secret character, are prohibited pursuant to the law.
… (Art. 9)

No one may be subjected to torture, cruel, inhuman or degrading punishment or treatment. (Art. 25)

No one may be required to perform forced labor, … (Art. 26)

3. Every child has the right to be protected from violence, ill treatment, exploitation and from performing any work, especially under the minimum age for child labor, which could damage his health and morals or endanger his life or normal development. (Art. 54)

2. Marriage and family enjoy special protection of the state.
… (Art. 53)

1. Children, the young, pregnant women and new mothers have the right to special protection by the state.
… (Art. 54)

2. The Constitution is the highest law in the Republic of Albania.
3. The provisions of the Constitution are directly applicable, except when the Constitution provides otherwise. (Art. 4)

The Republic of Albania applies international law that is binding upon it. (Art. 5)

1. Limitations of the rights and freedoms provided for in this Constitution may be established only by law, in the public interest or for the protection of the rights of others. A limitation shall be in proportion to the situation that has dictated it.
2. These limitations may not infringe the essence of the rights and freedoms and in no case may exceed the limitations provided for in the European Convention on Human Rights. (Art. 17)

1. Normative acts that are effective in the entire territory of the Republic of Albania are:
…
b. ratified international agreements;
… (Art. 116)

1. Any ratified international agreement constitutes part of the internal legal system after it is published in the Official Journal of the Republic of Albania. It is directly applicable, except when it is not self-executing and its application requires the adoption of a law. The amendment and repeal of laws approved by a majority of all members of the Assembly is done by the same majority for the purposes of the ratification of an international agreement.
2. An international agreement ratified by law has priority over the laws of the country that are incompatible with it.
3. The norms issued by an international organization have priority, in case of conflict, over the law of the country when the direct application of the norms issued by the organization is expressly contemplated in the agreement ratified by the Republic of Albania for participation therein. (Art. 122)

The Constitutional Court decides on:
a. the compatibility of a law with the Constitution or with international agreements as provided in article 122; b. the compatibility of international agreements with the Constitution, prior to their ratification;
c. the compatibility of normative acts of the central and local organs with the Constitution and international agreements;
… (Art. 131)

1. International agreements ratified by the Republic of Albania before the effective date of this Constitution are deemed ratified according to this Constitution.
… (Art. 180)

1. In the Republic of Albania there is no official religion.
… (Art. 10)

1. Kushdo që lind duke pasur qoftë edhe njërin prej prindërve me shtetësi shqiptare, e fiton vetiu shtetësinë shqiptare. Shtetësia shqiptare fitohet edhe për shkaqe të tjera të parashikuara me ligj.
2. Shtetasi shqiptar nuk mund ta humbasë shtetësinë, përveçse kur ai heq dorë prej saj. (Neni 19)

2. Miratohen me tri të pestat e të gjithë anëtarëve të Kuvendit:
…
b) ligji për shtetësinë;
… (Neni 81)

1. Gjykata Kushtetuese garanton respektimin e Kushtetutës dhe bën interpretimin përfundimtar të saj.
2. Gjykata Kushtetuese i nënshtrohet vetëm Kushtetutës. (Neni 124)

Gjykata Kushtetuese vendos për:
a) pajtueshmërinë e ligjit me Kushtetutën ose me marrëveshjet ndërkombëtare, siç parashikohet në nenin 122;
b) pajtueshmërinë e marrëveshjeve ndërkombëtare me Kushtetutën para ratifikimit të tyre;
c) pajtueshmërinë e akteve normative të organeve qendrore dhe vendore me Kushtetutën dhe me marrëveshjet ndërkombëtare;
ç) mosmarrëveshjet e kompetencës ndërmjet pushteteve, si dhe ndërmjet pushtetit qendror dhe qeverisjes vendore;
d) kushtetutshmërinë e partive dhe të organizatave të tjera politike, si dhe të veprimtarisë së tyre, sipas nenit 9 të kësaj Kushtetute;
dh) shkarkimin nga detyra të Presidentit të Republikës dhe vërtetimin e pamundësisë së ushtrimit të funksioneve të tij;
e) çështjet që lidhen me zgjedhshmërinë dhe papajtueshmëritë në ushtrimin e funksioneve të Presidentit të Republikës dhe të deputetëve, si dhe me verifikimin e zgjedhjes së tyre;
ë) kushtetutshmerinë e referendumit dhe verifikimin e rezultateve të tij;
f) gjykimin përfundimtar të ankesave të individëve për shkeljen e të drejtave të tyre kushtetuese për një proces të rregullt ligjor, pasi të jenë shteruar të gjitha mjetet juridike për mbrojtjen e këtyre të drejtave. (Neni 131)

1. Gjykata Kushtetuese vihet në lëvizje vetëm me kërkesë të:
a) Presidentit të Republikës;
b) Kryeministrit;
c) jo më pak se një së pestës së deputetëve;
ç) Kryetarit të Kontrollit të Lartë të Shtetit;
d) çdo gjykate sipas rastit të nenit 145 pika 2 të kësaj Kushtetute;
dh) Avokatit të Popullit;
e) organeve të qeverisjes vendore;
ë) organeve të bashkësive fetare;
f) partive politike dhe organizatave të tjera;
g) individëve.
2. Subjektet e parashikuara nga nënparagrafët dh, e, ë, f dhe g të paragrafit 1 të këtij neni mund të bëjnë kërkesë vetëm për çështje që lidhen me interesat e tyre. (Neni 134)

2. Keshilli i Ministrave i paraqet Gjykates Kushtetuese marreveshjet nderkombetare te cilat permbajne dispozita qe vijne ne kundershtim me kete Kushtetute. (Neni 180)

1. Kushdo ka të drejtën për arsimim.
2. Arsimi shkollor i detyrueshëm caktohet me ligj.
3. Arsimi i mesëm i përgjithshëm publik është i hapur për të gjithë.
4. Arsimi i mesëm profesional dhe i lartë mund të kushtëzohet vetëm nga kritere aftësie.
5. Arsimi i detyrueshëm, si dhe arsimi i mesëm i përgjithshëm në shkollat publike është falas.
… (Neni 57)

1. Shteti, brenda kompetencave kushtetuese dhe mjeteve që disponon, si dhe në plotësim të nismës dhe të përgjegjësisë private, synon:
…
ç) arsimimin dhe kualifikimin sipas aftësive të fëmijëve dhe të të rinjve, si dhe të personave të pazënë me punë;
… (Neni 59)

1. Secili ka të drejtë të fitojë mjetet e jetesës së tij me punë të ligjshme, që e ka zgjedhur ose pranuar vetë. Ai është i lirë të zgjedhë profesionin, vendin e punës, si dhe sistemin e kualifikimit të vet profesional.
2. Të punësuarit kanë të drejtën e mbrojtjes shoqërore të punës. (Neni 49)

1. Shteti, brenda kompetencave kushtetuese dhe mjeteve që disponon, si dhe në plotësim të nismës dhe të përgjegjësisë private, synon:
a) punësimin në kushte të përshtatshme të të gjithë personave të aftë për punë;
… (Neni 59)

1. Të gjithë janë të barabartë përpara ligjit.
2. Askush nuk mund të diskriminohet padrejtësisht për shkaqe të tilla si gjinia, raca, feja, etnia, gjuha, bindjet politike, fetare a filozofike, gjendja ekonomike, arsimore, sociale ose përkatësia prindërore.
3. Askush nuk mund të diskriminohet për shkaqet e përmendura në paragrafin 2, nëse nuk ekziston një përligjje e arsyeshme dhe objektive. (Neni 18)

Ne, Populli i Shqipërisë, krenarë dhe të vetëdijshëm për historinë tonë, me përgjegjësi për të ardhmen, me besim te Zoti dhe/ose te vlera të tjera universale, me vendosmërinë për të ndërtuar një shtet të së drejtës, demokratik e social, për të garantuar të drejtat dhe liritë themelore të njeriut,
... (Preamble)

Pavarësia e shtetit dhe tërësia e territorit të tij, dinjiteti i njeriut, të drejtat dhe liritë e tij, drejtësia shoqërore, rendi kushtetues, pluralizmi, identiteti kombëtar dhe trashëgimia kombëtare, bashkëjetesa fetare, si dhe bashkëjetesa dhe mirëkuptimi i shqiptarëve me pakicat janë baza e këtij shteti, i cili ka për detyrë t’i respektojë dhe t'i mbrojë. (Neni 3)

1. Të drejtat dhe liritë themelore të njeriut janë të pandashme, të patjetërsueshme e të padhunueshme dhe qëndrojnë në themel të të gjithë rendit juridik.
2. Organet e pushtetit publik, në përmbushje të detyrave të tyre, duhet të respektojnë të drejtat dhe liritë themelore të njeriut, si dhe të kontribuojnë në realizimin e tyre. (Neni 15)

1. Liria, prona dhe të drejtat e njohura me Kushtetutë dhe me ligj nuk mund të cenohen pa një proces të rregullt ligjor.
2. Kushdo, për mbrojtjen e të drejtave, të lirive dhe të interesave të tij kushtetues dhe ligjorë, ose në rastin e akuzave të ngritura kundër tij, ka të drejtën e një gjykimi të drejtë dhe publik brenda një afati të arsyeshëm nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme e caktuar me ligj. (Neni 42)

Gjykata Kushtetuese vendos për:
…
f) gjykimin përfundimtar të ankesave të individëve për shkeljen e të drejtave të tyre kushtetuese për një proces të rregullt ligjor, pasi të jenë shteruar të gjitha mjetet juridike për mbrojtjen e këtyre të drejtave. (Neni 131)

1. Avokati i Popullit mbron të drejtat, liritë dhe interesat e ligjshëm të individit nga veprimet ose mosveprimet e paligjshme e të parregullta të organeve të administratës publike.
… (Neni 60)

1. Kufizime të të drejtave dhe lirive të parashikuara në këtë Kushtetutë mund të vendosen vetëm me ligj për një interes publik ose për mbrojtjen e të drejtave të të tjerëve. Kufizimi duhet të jetë në përpjesëtim me gjendjen që e ka diktuar atë.
2. Këto kufizime nuk mund të cenojnë thelbin e lirive dhe të të drejtave dhe në asnjë rast nuk mund të tejkalojnë kufizimet e parashikuara në Konventën Europiane për të Drejtat e Njeriut. (Neni 17)

1. Masat e jashtëzakonshme mund të vendosen për shkak të gjendjes së luftës, gjendjes së jashtëzakonshme ose gjendjes së fatkeqësisë natyrore dhe zgjatin për aq kohë sa vazhdojnë këto gjendje.
2. Parimet e veprimtarisë së organeve publike dhe shkalla e kufizimit të të drejtave dhe lirive të njeriut gjatë gjithë periudhës së ekzistencës së gjendjeve që kërkojnë marrjen e masave të jashtëzakonshme, përcaktohen me ligj.
3. Ligji duhet të përcaktojë parimet, fushat dhe mënyrën e kompensimit të humbjeve që vijnë si rezultat i kufizimit të të drejtave dhe lirive gjatë marrjes së masave të jashtëzakonshme.
4. Aktet që ndërmerren si pasojë e marrjes së masave të jashtëzakonshme, duhet të jenë në përpjesëtim me shkallën e rrezikut dhe duhet të synojnë rivendosjen sa më të shpejtë të kushteve për funksionimin normal të shtetit.
5. Gjatë gjendjeve që kërkojnë marrjen e masave të jashtëzakonshme, nuk mund të ndryshohet asnjë prej këtyre akteve: Kushtetuta, ligjet për zgjedhjet për Kuvendin dhe për organet e pushtetit vendor, si dhe ligjet për masat e jashtëzakonshme.
6. Gjatë periudhës së zbatimit të masave të jashtëzakonshme nuk mund të zhvillohen zgjedhje vendore, nuk mund të zhvillohet referendum, si dhe nuk mund të zgjidhet një President i ri i Republikës. Zgjedhjet vendore mund të bëhen vetëm aty ku nuk zbatohen masat e jashtëzakonshme. (Neni 170)

1. Gjatë gjendjes së luftës ose gjendjes së jashtëzakonshme nuk mund të kufizohen të drejtat dhe liritë e parashikuara nga nenet: 15, 18, 19, 20, 21, 24, 25, 29, 30, 31, 32, 34, 39 paragrafi 1, 41 paragrafët 1, 2, 3 dhe 5, 42, 43, 48, 54, 55.
2. Gjatë gjendjes së fatkeqësisë natyrore mund të kufizohen të drejtat dhe liritë e parashikuara nga nenet: 37, 38, 41 paragrafi 4, 49, 51.
3. Aktet për shpalljen e gjendjes së luftës, gjendjes së jashtëzakonshme ose të gjendjes së fatkeqësisë natyrore duhet të cilësojnë të drejtat dhe liritë që kufizohen sipas paragrafëve 1 dhe 2 të këtij neni. (Neni 175)

1. Kushdo ka të drejtë të martohet dhe të ketë familje.
2. Martesa dhe familja gëzojnë mbrojtjen e veçantë të shtetit.
3. Lidhja dhe zgjidhja e martesës rregullohen me ligj. (Neni 53)

1. Fëmijët, të rinjtë, gratë shtatzëna dhe nënat e reja kanë të drejtën e një mbrojtjeje të veçantë nga shteti.
2. Fëmijët e lindur jashtë martese kanë të drejta të barabarta me të lindurit nga martesa.
… (Neni 54)

Pavarësia e shtetit dhe tërësia e territorit të tij, dinjiteti i njeriut, të drejtat dhe liritë e tij, drejtësia shoqërore, rendi kushtetues, pluralizmi, identiteti kombëtar dhe trashëgimia kombëtare, bashkëjetesa fetare, si dhe bashkëjetesa dhe mirëkuptimi i shqiptarëve me pakicat janë baza e këtij shteti, i cili ka për detyrë t’i respektojë dhe t'i mbrojë. (Neni 3)

1. Personat që u përkasin pakicave kombëtare ushtrojnë në barazi të plotë para ligjit të drejtat dhe liritë e tyre.
2. Ata kanë të drejtë të shprehin lirisht, pa u ndaluar as detyruar, përkatësinë e tyre etnike, kulturore, fetare e gjuhësore. Ata kanë të drejtë t'i ruajnë e zhvillojnë ato, të mësojnë dhe të mësohen në gjuhën e tyre amtare, si dhe të bashkohen në organizata e shoqata për mbrojtjen e interesave dhe të identitetit të tyre. (Neni 20)

3. Qeverisja bazohet në një sistem zgjedhjesh të lira, të barabarta, të përgjithshme e periodike. (Neni 1)

1. Çdo shtetas që ka mbushur tetëmbëdhjetë vjeç, qoftë edhe ditën e zgjedhjeve, ka të drejtën të zgjedhë dhe të zgjidhet.
…
4. Vota është vetjake, e barabartë, e lirë dhe e fshehtë. (Neni 45)

1. Kushdo ka të drejtë të organizohet kolektivisht për çfarëdo qëllimi të ligjshëm.
… (Neni 46)

1. Populli, nëpërmjet 50 mijë shtetasve me të drejtë vote, ka të drejtën e referendumit për shfuqizimin e një ligji, si dhe t’i kërkojë Presidentit të Republikës zhvillimin e referendumit për çështje të një rëndësie të veçantë.
… (Neni 150)

1. Partitë politike krijohen lirisht. Organizimi i tyre duhet të përputhet me parimet demokratike.
2. Partitë politike dhe organizatat e tjera, programet dhe veprimtaria e të cilave mbështeten në metoda totalitariste, që nxitin e përkrahin urrejtjen racore, fetare, krahinore ose etnike, që përdorin dhunën për marrjen e pushtetit ose për të ndikuar në politikën shtetërore, si edhe ato me karakter të fshehtë janë të ndaluara sipas ligjit.
3. Burimet financiare të partive, si dhe shpenzimet e tyre bëhen kurdoherë publike. (Neni 9)

1. Presidenti i Republikës është Kryetar i Shtetit dhe përfaqëson unitetin e popullit.
2. President mund të zgjidhet vetëm shtetasi shqiptar që nga lindja, me qëndrim jo më pak se 10 vjetët e fundit në Shqipëri dhe që ka mbushur moshën 40 vjeç. (Neni 86)

1. Kandidati për President i propozohet Kuvendit nga një grup prej jo më pak se 20 deputetësh. Një deputet nuk lejohet të propozojë në të njëjtën kohë më shumë se një kandidat.
2. Presidenti i Republikës zgjidhet me votim të fshehtë dhe pa debat nga Kuvendi.
... (Neni 87)

1. Këshilli i Ministrave përbëhet nga Kryeministri, zëvendëskryeministri dhe ministrat. … (Neni 95)

1. Presidenti i Republikës, në fillim të legjislaturës, si dhe kur vendi i Kryeministrit mbetet vakant, emëron Kryeministrin me propozim të partisë ose koalicionit të partive, që ka shumicën e vendeve në Kuvend.
… (Neni 96)

1. Ministri emërohet dhe shkarkohet nga Presidenti i Republikës, me propozim të Kryeministrit, brenda 7 ditëve.
2. Dekreti shqyrtohet brenda 10 ditëve nga Kuvendi. (Neni 98)

1. Ministër mund të caktohet kushdo që ka cilësitë për deputet.
… (Neni 103)

1. Kuvendi përbëhet nga 140 deputetë, të zgjedhur me sistem proporcional me zona zgjedhore shumemërore.
… (Neni 64)

1. Kandidatët për deputetë paraqiten në nivel zone zgjedhore nga partitë politike, koalicionet zgjedhore të partive politike, si dhe nga zgjedhësit. Një kandidat mund të paraqitet vetëm për një nga subjektet propozuese, sipas kësaj pike. Renditja e kandidatëve për deputetë në listat shumemërore nuk mund të ndryshohet pas paraqitjes së listës në komisionin zgjedhor përkatës. Rregullat për regjistrimin e kandidatëve për deputetë përcaktohen në ligjin për zgjedhjet.
… (Neni 68)

1. Sistemi ekonomik i Republikës së Shqipërisë bazohet në pronën private e publike, si dhe në ekonominë e tregut dhe në lirinë e veprimtarisë ekonomike.
2. Prona private dhe publike mbrohen njëlloj me ligj.
… (Neni 11)

1. E drejta e pronës private është e garantuar.
2. Prona fitohet me dhurim, me trashëgimi, me blerje dhe me çdo mënyrë tjetër klasike të parashikuar në Kodin Civil.
… (Neni 41)

2. Partitë politike dhe organizatat e tjera, programet dhe veprimtaria e të cilave mbështeten në metoda totalitariste, që nxitin e përkrahin urrejtjen racore, fetare, krahinore ose etnike, që përdorin dhunën për marrjen e pushtetit ose për të ndikuar në politikën shtetërore, si edhe ato me karakter të fshehtë janë të ndaluara sipas ligjit.
… (Neni 9)

Askush nuk mund t’i nënshtrohet torturës, dënimit apo trajtimit mizor, çnjerëzor poshtërues. (Neni 25)

Askujt nuk mund t’i kërkohet të kryejë një punë të detyruar, ... (Neni 26)

3. Çdo fëmijë ka të drejtë të jetë i mbrojtur nga dhuna, keqtrajtimi, shfrytëzimi dhe përdorimi për punë, e veçanërisht nën moshën minimale për punën e fëmijëve, që mund të dëmtojë shëndetin, moralin ose të rrezikojë jetën a zhvillimin e tij normal. (Neni 54)

2. Martesa dhe familja gëzojnë mbrojtjen e veçantë të shtetit.
… (Neni 53)

1. Fëmijët, të rinjtë, gratë shtatzëna dhe nënat e reja kanë të drejtën e një mbrojtjeje të veçantë nga shteti.
… (Neni 54)

2. Kushtetuta është ligji më i lartë në Republikën e Shqipërisë.
3. Dispozitat e Kushtetutës zbatohen drejtpërsëdrejti, përveç rasteve kur Kushtetuta parashikon ndryshe. (Neni 4)

Republika e Shqipërisë zbaton të drejtën ndërkombëtare të detyrueshme për të. (Neni 5)

1. Kufizime të të drejtave dhe lirive të parashikuara në këtë Kushtetutë mund të vendosen vetëm me ligj për një interes publik ose për mbrojtjen e të drejtave të të tjerëve. Kufizimi duhet të jetë në përpjesëtim me gjendjen që e ka diktuar atë.
2. Këto kufizime nuk mund të cenojnë thelbin e lirive dhe të të drejtave dhe në asnjë rast nuk mund të tejkalojnë kufizimet e parashikuara në Konventën Europiane për të Drejtat e Njeriut. (Neni 17)

1. Aktet normative që kanë fuqi në të gjithë territorin e Republikës së Shqipërisë janë:
…
b) marrëveshjet ndërkombëtare të ratifikuara;
… (Neni 116)

1. Çdo marrëveshje ndërkombëtare e ratifikuar përbën pjesë të sistemit të brendshëm juridik pasi botohet në Fletoren Zyrtare të Republikës së Shqipërisë. Ajo zbatohet në mënyrë të drejtpërdrejtë, përveç rasteve kur nuk është e vetëzbatueshme dhe zbatimi i saj kërkon nxjerrjen e një ligji. Ndryshimi, plotësimi dhe shfuqizimi i ligjeve të miratuara me shumicën e të gjithë anëtarëve të Kuvendit për efekt të ratifikimit të marrëveshjeve ndërkombëtare bëhet me të njëjtën shumicë.
2. Një marrëveshje ndërkombëtare e ratifikuar me ligj ka epërsi mbi ligjet e vendit që nuk pajtohen me të.
3. Normat e nxjerra prej një organizate ndërkombëtare kanë epërsi, në rast konflikti, mbi të drejtën e vendit, kur në marrëveshjen e ratifikuar nga Republika e Shqipërisë për pjesëmarrjen në atë organizatë, parashikohet shprehimisht zbatimi i drejtpërdrejtë i normave të nxjerra prej asaj. (Neni 122)

Gjykata Kushtetuese vendos për:
a) pajtueshmërinë e ligjit me Kushtetutën ose me marrëveshjet ndërkombëtare, siç parashikohet në nenin 122;
b) pajtueshmërinë e marrëveshjeve ndërkombëtare me Kushtetutën para ratifikimit të tyre;
c) pajtueshmërinë e akteve normative të organeve qendrore dhe vendore me Kushtetutën dhe me marrëveshjet ndërkombëtare;
… (Neni 131)

1. Marreveshjet nderkombetare te ratifikuara nga Republika e Shqiperise para hyrjes ne fuqi te kesaj Kushtetute konsiderohen te ratifikuara sipas kesaj kushtetute.
… (Neni 180)

1. Në Republikën e Shqipërisë nuk ka fe zyrtare.
… (Neni 10)