Turkmenistan has its own citizenship. The citizenship is acquired, retained and lost in accordance with the law.
Citizenship of another state is not recognized for the citizens of Turkmenistan.
No one can be deprived of citizenship or the right to change citizenship. … (Art. 7)
Parents and substitute parents have the right and obligation to raise the children, care for their health, development, education, prepare them for work, and impart to them the culture of respect for the law, historical and national traditions. … (Art. 27)
Every citizen has the right to education.
Secondary education is compulsory; everyone is entitled to receive it in public schools free of charge.
The state ensures availability of vocational education for each person according to their abilities. …
The State sets educational standards, mandatory for all educational institutions. (Art. 38)
Citizens have the right to work, choice of profession at their own discretion, sort of employment and place of work, to safe and healthy working conditions.
Wage earners are entitled to compensation, appropriate to amount and quality of work.
This compensation cannot be less than the subsistence minimum established by the state. (Art. 33)
Citizens have the right to rest, as expressed in establishment of limits of work week, grant of annual paid holidays, and days of weekly rest.
The State creates favourable conditions for recreation and use of leisure time. (Art. 34)
Turkmenistan guarantees the equality of rights and freedoms of individual and citizen, and also the equality of the individual and citizen before the law regardless of their nationality, race, gender, origin, property and official status, place of residence, language, religion, political beliefs, party affiliation or lack of affiliation to any party. (Art. 19)
Men and Women in Turkmenistan have equal civil rights. Violation of equality on the basis of gender is punishable by law. (Art. 20)
… Guaranteeing the rights and freedoms of each person and citizen, and seeking to ensure civil peace and national accord in the society, to substantiate the foundations of democracy and democratic, legal, secular state, we adopt the present Constitution – the Basic Law of Turkmenistan. (Preamble)
In Turkmenistan, the people are the highest value of the society and the state.
The state is responsible for every citizen and creates conditions for free development of the individual, protects the life, honour, dignity and freedom, personal integrity, natural and inalienable rights of the citizen. … (Art. 3)
The rights and freedoms of the individual are inviolable and inalienable.
No one can be deprived of their rights and freedoms, or restrictions on their rights and freedoms, except in accordance with the Constitution and laws.
The enumeration in the Constitution and laws of certain rights and freedoms can not be used to deny or diminish the rights and freedoms of others. (Art. 18)
The exercise of rights and freedoms must not violate the rights and freedoms of others, as well as the requirements of morality, law, public order, [or] cause damage to national security. (Art. 21)
Citizens are guaranteed judicial protection of honour and dignity, personal and political rights and freedoms of individual and citizen [as stipulated] by the Constitution and laws.
Citizens have the right to appeal in the court against the decisions and actions of the state bodies, public associations and officials. (Art. 43)
The judicial authority in Turkmenistan belongs only to the courts.
The judiciary is intended to guard the citizens’ rights and freedoms, protected under the state laws and public interests. (Art. 99)
The rights and freedoms of the individual are inviolable and inalienable.
No one can be deprived of their rights and freedoms, or restrictions on their rights and freedoms, except in accordance with the Constitution and laws. … (Art. 18)
The exercise of rights and freedoms must not violate the rights and freedoms of others, as well as the requirements of morality, law, public order, [or] cause damage to national security. (Art. 21)
The implementation of the rights and freedoms of citizens may be suspended only in a state of emergency or martial law in a manner and within the limits established by the Constitution and laws. (Art. 47)
Men and women having reached the marriageable age have the right, by mutual consent, to marry and create families. Spouses have equal rights in family relations.
Parents and substitute parents have the right and obligation to raise the children, care for their health, development, education, prepare them for work, and impart to them the culture of respect for the law, historical and national traditions. Adult children are obliged to take care of their parents and to extend help (support) to them. (Art. 27)
Citizens have the right to social security in old age, sickness, disability, loss of ability to work, loss of breadwinner, unemployment.
Families with large number of children, orphans, veterans, people who lost their health while protecting the state or public interests, are provided additional support and privileges from state and public funds. (Art. 37)
The state is responsible for safeguarding the national historical and cultural heritage, natural environment, ensuring equality between social and ethnic communities. … (Art. 11)
Every citizen has the right to participate in managing the affairs of the society and state, either directly or through freely elected representatives. (Art. 31)
… Citizens of Turkmenistan, in accordance with their abilities and professional training, have equal right to access to public service. (Art. 32)
Protection of Turkmenistan is the sacred duty of every citizen. General conscription is compulsory for the male citizens of Turkmenistan. (Art. 41)
Citizens have the right to form political parties and other public associations operating within the framework of the Constitution and laws. … (Art. 30)
Every citizen has the right to participate in managing the affairs of the society and state, either directly or through freely elected representatives. (Art. 31)
Citizens have the right to elect and be elected to the bodies of state authority. … (Art. 32)
Elections of the President of Turkmenistan, deputies of Mejlis, members of the Peoples Council and Gengesh are universal and equal. The citizens of Turkmenistan, having reached the age of 18, have the right to vote; each voter has one vote.
Citizens recognized by the court as incompetent, persons serving sentence in prisons, do not participate in elections. Limiting the electoral rights of citizens in other cases is not acceptable, and is punishable by law. (Art. 89)
The right to nominate candidates belongs to political parties, public associations and citizens’ groups, exercised in accordance with laws of Turkmenistan. (Art. 93)
Referendums are held through universal, equal, direct and secret vote.
Citizens of Turkmenistan with electoral rights can participate in referendums. (Art. 97)
Citizens have the right to form political parties and other public associations operating within the framework of the Constitution and laws.
Prohibited is the establishment and activity of political parties, other public, paramilitary associations, aimed at bringing violent change to the constitutional order, introducing violence in their activity, opposing the constitutional rights and freedoms of citizens, advocating war, racial, national or religious hatred, encroaching on the health and morals of the people, as well as the political parties with ethnic or religious attributes. (Art. 30)
The President of Turkmenistan:
…
8) Forms the Central Commission for Elections and Referendums in Turkmenistan, makes changes in its composition;
… (Art. 53)4
The President of Turkmenistan is the head of the state and executive power, the highest official of Turkmenistan, acting as guarantor of the state independence and the status of neutrality of Turkmenistan, its territorial integrity, respect for the Constitution and fulfillment of international obligations. (Art. 50)
A citizen of Turkmenistan, born in Turkmenistan, not younger than 455 years and not older than 70 years, who speaks the national language, has been living constantly in Turkmenistan and working in the state bodies, public associations, enterprise, institutions, organizations, for the past 15 years, can be elected as President of Turkmenistan. (Art. 51)
The President of Turkmenistan is elected directly by the people for a period of five years, and enters office on taking the oath. The procedures for electing the President of Turkmenistan and his assumption of office are established by law. (Art. 52)
The Cabinet of Ministers (Government) is an executive and administrative body. The President of Turkmenistan is the Chairman of the Cabinet of Ministers of Turkmenistan. (Art. 72)
The Cabinet of Ministers is composed of Vice-Chairmen, and ministers. The President of Turkmenistan can introduce other persons into the Cabinet of Ministers who are heads of central bodies of the executive authority.
The Cabinet is formed by the President of Turkmenistan within one month of assuming office and resigns its powers to the newly elected President. (Art. 73)
Turkmenistan's Mejlis (parliament) is the highest representative body, exercising the legislative authority. (Art. 59)
The Parliament consists of 125 deputies, elected from geographical constituencies with approximately equal number of voters, for five years. (Art. 60)
A citizen of Turkmenistan who has attained the age of 25 and has lived [continuously] in Turkmenistan for the past ten years, can be elected as deputy of Mejlis.
The requirements for candidates for membership of Mejlis, Peoples Council and Gengesh are defined by the laws of Turkmenistan. (Art. 90)
The property is inviolable. Turkmenistan approves the right to private ownership of the means of production, land and other material and intellectual values.
They can also belong to the associations of citizens and the state. The law establishes objects that are exclusive property of the state. The state guarantees equal protection and creation of equal conditions for development of all forms of ownership. … (Art. 9)
… No one can be subjected to torture, cruel, inhuman or degrading treatment, or punishment, and without his consent to medical (medicinal or medical) or other experiments. … (Art. 23)
… Prohibited is the establishment and activity of political parties, other public, paramilitary associations, aimed at bringing violent change to the constitutional order, introducing violence in their activity, opposing the constitutional rights and freedoms of citizens, advocating war, racial, national or religious hatred, encroaching on the health and morals of the people, as well as the political parties with ethnic or religious attributes. (Art. 30)
Citizens have the right to social security in old age, sickness, disability, loss of ability to work, loss of breadwinner, unemployment.
Families with large number of children, orphans, veterans, people who lost their health while protecting the state or public interests, are provided additional support and privileges from state and public funds. (Art. 37)
… Guaranteeing the rights and freedoms of each person and citizen, and seeking to ensure civil peace and national accord in the society, to substantiate the foundations of democracy and democratic, legal, secular state, we adopt the present Constitution – the Basic Law of Turkmenistan. (Preamble)
The state and all of its organs and officials are linked by law and constitutional order.
The Constitution of Turkmenistan is the Basic Law of the State. Rules and regulations laid down in it are unswervingly applicable. The laws and other legal acts that contradict the Constitution are null and void. … (Art. 5)
The exercise of the rights and freedoms is inseparable from the performance by the individual and citizen their responsibilities toward the society and the state.
Everyone, living or staying temporarily in the territory of Turkmenistan, is obliged to abide by the Constitution, the laws, and respect the national traditions. (Art. 40)
The laws and other legal Acts of state bodies and officials are issued on the basis of and in accordance with the Constitution.
In case of divergence between the rules specified in the Constitution and the laws, the provisions of the Constitution will apply. (Art. 115)
… Turkmenistan recognizes the priority of the universally accepted norms of international law. If an international treaty (contract) of Turkmenistan establishes rules other than those stipulated by the laws of Turkmenistan, the rules of international treaty will apply. (Art. 6)
… Guaranteeing the rights and freedoms of each person and citizen, and seeking to ensure civil peace and national accord in the society, to substantiate the foundations of democracy and democratic, legal, secular state, we adopt the present Constitution – the Basic Law of Turkmenistan. (Preamble)
Turkmenistan is a democratic, legal and secular state in which the government takes the form of presidential republic. … (Art. 1)
Туркменистан имеет свое гражданство. Гражданство приобретается, сохраняется и утрачивается в соответствии с законом.
За гражданином Туркменистана не признается гражданство другого государства.
Никто не может быть лишен гражданства или права изменить гражданство. … (Статья 7)
Родители или заменяющие их лица имеют право и обязаны воспитывать детей, заботиться об их здоровье, развитии, обучении, готовить к труду, прививать им культуру уважения к законам, историческим и национальным традициям. … (Статья 27)
Каждый гражданин имеет право на образование.
Общее среднее образование обязательно, каждый вправе получить его в государственных школах бесплатно.
Государство обеспечивает доступность профессионального образования для каждого человека в соответствии с его способностями. …
Государство устанавливает образовательные стандарты, обязательные для всех учебных заведений.
(Статья 38)
Граждане имеют право на труд, на выбор по своему усмотрению профессии, рода занятий и места работы, на здоровые и безопасные условия труда.
Лица, работающие по найму, имеют право на вознаграждение, соответствующее количеству и качеству труда. Это вознаграждение не может быть менее установленного государством прожиточного минимума. (Статья 33)
Граждане имеют право на отдых, которое выражается в установлении рабочей недели ограниченной продолжительности, предоставлении ежегодных оплачиваемых отпусков, дней еженедельного отдыха Государство создает благоприятные условия для отдыха и использования свободного времени. (Статья 34)
Туркменистан гарантирует равенство прав и свобод человека и гражданина, а также равенство человека и гражданина перед законом независимо от национальности, расы, пола, происхождения, имущественного и должностного положения, места жительства, языка, отношения к религии, политических убеждений, партийной принадлежности либо отсутствия принадлежности к какой- либо партии. (Статья 19)
Мужчина и женщина в Туркменистане имеют равные гражданские права. Нарушение равноправия по признаку пола влечёт ответственность по закону. (Статья 20)
… гарантируя права и свободы каждого человека и гражданина и стремясь обеспечить гражданский мир и национальное согласие в обществе, утвердить устои народовластия и демократического, правового, светского государства, - принимаем настоящую Конституцию - Основной Закон Туркменистана. (Preamble)
В Туркменистане высшей ценностью общества и государства является человек.
Государство ответственно перед каждым гражданином и обеспечивает создание условий для свободного развития личности, защищает жизнь, честь, достоинство и свободу, личную неприкосновенность, естественные и неотчуждаемые права гражданина. … (Статья 3)
Права и свободы человека неприкосновенны и неотчуждаемы.
Никто не вправе лишить человека каких-либо прав и свобод или ограничить его права и свободы иначе как в соответствии с Конституцией и законами.
Перечисление в Конституции и законах определенных прав и свобод человека не может быть использовано для отрицания или умаления других прав и свобод. (Статья 18)
Осуществление прав и свобод не должно нарушать прав и свобод других лиц, а также требований морали, закона, общественного порядка, причинять ущерб национальной безопасности. (Статья 21)
Гражданам гарантируется судебная защита чести и достоинства, личных и политических прав и свобод человека и гражданина, предусмотренных Конституцией и законами.
Граждане имеют право обжаловать в суд решения и действия государственных органов, общественных объединений и должностных лиц. (Статья 43)
Судебная власть в Туркменистане принадлежит только судам.
Судебная власть предназначена защищать права и свободы граждан, охраняемые законом государственные и общественные интересы. (Статья 99)
Права и свободы человека неприкосновенны и неотчуждаемы.
Никто не вправе лишить человека каких-либо прав и свобод или ограничить его права и свободы иначе как в соответствии с Конституцией и законами. … (Статья 18)
Осуществление прав и свобод не должно нарушать прав и свобод других лиц, а также требований морали, закона, общественного порядка, причинять ущерб национальной безопасности. (Статья 21)
Осуществление предусмотренных настоящей Конституцией прав и свобод граждан может быть временно приостановлено только в условиях чрезвычайного или военного положения в порядке и пределах, установленными Конституцией и законами. (Статья 47)
Женщина и мужчина по достижении брачного возраста имеют право по взаимному согласию вступить в брак и создать семью. Супруги в семейных отношениях равноправны.
Родители или заменяющие их лица имеют право и обязаны воспитывать детей, заботиться об их здоровье, развитии, обучении, готовить к труду, прививать им культуру уважения к законам, историческим и национальным традициям.
Совершеннолетние дети обязаны заботиться о родителях и оказывать им помощь. (Статья 27)
Граждане имеют право на социальное обеспечение по возрасту, в случае болезни, инвалидности, утраты трудоспособности, потери кормильца, безработицы.
Многодетным семьям, детям, лишившимся родителей, ветеранам, лицам, утратившим здоровье при защите государственных или общественных интересов, предоставляются дополнительные поддержка и льготы из государственных и общественных средств. (Статья 37)
Государство ответственно за сохранность национального историкокультурного наследия, природной среды, обеспечение равенства между социальными и национальными общностями. … (Статья 11)
Каждый гражданин имеет право участвовать в управлении делами общества и государства как непосредственно, так и через своих свободно избранных представителей. (Статья 31)
… Граждане Туркменистана в соответствии со своими способностями, профессиональной подготовкой имеют равное право на доступ к государственной службе. (Статья 32)
Защита Туркменистана – священный долг каждого гражданина. Для граждан Туркменистана-мужчин установлена всеобщая воинская обязанность. (Статья 41)
Граждане вправе создавать политические партии и иные общественные объединения, действующие в рамках Конституции и законов. … (Статья 30)
Каждый гражданин имеет право участвовать в управлении делами общества и государства как непосредственно, так и через своих свободно избранных представителей. (Статья 31)
Граждане имеют право избирать и быть избранными в органы государственной власти. … (Статья 32)
Выборы Президента Туркменистана, депутатов Меджлиса, членов халк маслахаты и Генгешей являются всеобщими и равными. Право избирать имеют граждане Туркменистана, достигшие восемнадцати лет, каждый избиратель имеет один голос.
В выборах не участвуют граждане, признанные судом недееспособными, лица, отбывающие наказание в местах лишения свободы. Ограничение избирательных прав граждан в других случаях является недопустимым и влечёт ответственность, установленную законодательством. (Статья 89)
Право выдвижения кандидатов принадлежит политическим партиям, общественным объединениям и группам граждан и осуществляется в соответствии с законодательством Туркменистана. (Статья 93)
Референдумы проводятся путём всеобщего, равного, прямого и тайного голосования.
В референдумах участвуют граждане Туркменистана, обладающие избирательным правом. (Статья 97)
Граждане вправе создавать политические партии и иные общественные объединения, действующие в рамках Конституции и законов.
Запрещаются создание и деятельность политических партий, других общественных, военизированных объединений, имеющих целью насильственное изменение конституционного строя, допускающих насилие в своей деятельности, выступающих против конституционных прав и свобод граждан, пропагандирующих войну, расовую, национальную, религиозную вражду, посягающих на здоровье и нравственность народа, а также политических партий по национальному или религиозному признакам. (Статья 30)
Президент Туркменистана:
…
8) образует Центральную комиссию по выборам и проведению референдумов в Туркменистане, вносит изменения в её состав;
... (Статья 53)
Президент Туркменистана является главой государства и исполнительной власти, высшим должностным лицом Туркменистана, выступает гарантом государственной независимости и статуса нейтралитета Туркменистана, его территориальной целостности, соблюдения Конституции и выполнения международных обязательств. (Статья 50)
Президентом Туркменистана может быть избран гражданин Туркменистана, родившийся в Туркменистане, не моложе сорока лет и не старше семидесяти лет, владеющий государственным языком, в течение предшествующих пятнадцати лет постоянно проживающий в Туркменистане и работающий в государственных органах, общественных объединениях, на предприятиях, в учреждениях, организациях. (Статья 51)
Президент Туркменистана избирается непосредственно народом Туркменистана сроком на пять лет и вступает в должность с момента принесения им присяги. Порядок избрания Президента Туркменистана и вступления его в должность устанавливаются законом. (Статья 52)
Кабинет Министров (Правительство) является исполнительным и распорядительным органом. Председателем Кабинета Министров Туркменистана является Президент Туркменистана. (Статья 72)
В состав Кабинета Министров входят заместители Председателя, министры. Президентом Туркменистана в состав Кабинета Министров могут вводиться другие лица, являющиеся руководителями центральных органов исполнительной власти.
Кабинет Министров формируется Президентом Туркменистана в течение месяца после вступления его в должность и слагает полномочия перед вновь избранным Президентом. (Статья 73)
Меджлис Туркменистана (Парламент) является высшим представительным органом, осуществляющим законодательную власть. (Статья 59)
Меджлис состоит из 125 депутатов, избираемых по территориальным избирательным округам с примерно равным числом избирателей сроком на пять лет. (Статья 60)
Депутатом Меджлиса может быть избран гражданин Туркменистана, достигший к дню выборов двадцатипятилетнего возраста и в течение предшествующих десяти лет постоянно проживающий в Туркменистане. Требования, предъявляемые к кандидатам в депутаты Меджлиса Туркменистана, членам халк маслахаты и Генгешей, определяются законами Туркменистана. (Статья 90)
Собственность неприкосновенна. Туркменистан утверждает право частной собственности на средства производства, землю, иные материальные и интеллектуальные ценности. Они могут принадлежать также объединениям граждан и государству. Законом устанавливаются объекты, являющиеся исключительной собственностью государства. Государство гарантирует равную защиту и создаёт равные условия для развития всех форм собственности. … (Статья 9)
… Никто не может подвергаться пыткам, жестокому, бесчеловечному или унижающему достоинство обращению или наказанию, а также без его согласия подвергаться медицинским (лекарственным или врачебным) или иным опытам. … (Статья 23)
… Запрещаются создание и деятельность политических партий, других общественных, военизированных объединений, имеющих целью насильственное изменение конституционного строя, допускающих насилие в своей деятельности, выступающих против конституционных прав и свобод граждан, пропагандирующих войну, расовую, национальную, религиозную вражду, посягающих на здоровье и нравственность народа, а также политических партий по национальному или религиозному признакам. (Статья 30)
Граждане имеют право на социальное обеспечение по возрасту, в случае болезни, инвалидности, утраты трудоспособности, потери кормильца, безработицы.
Многодетным семьям, детям, лишившимся родителей, ветеранам, лицам, утратившим здоровье при защите государственных или общественных интересов, предоставляются дополнительные поддержка и льготы из государственных и общественных средств. (Статья 37)
… гарантируя права и свободы каждого человека и гражданина и стремясь обеспечить гражданский мир и национальное согласие в обществе, утвердить устои народовластия и демократического, правового, светского государства, - принимаем настоящую Конституцию - Основной Закон Туркменистана. (Preamble)
Государство, все его органы и должностные лица связаны правом и конституционным строем.
Конституция Туркменистана является Основным Законом государства. Закрепленные в ней нормы и положения имеют прямое действие. Законы и иные правовые акты, противоречащие Конституции, не имеют юридической силы. … (Статья 5)
Осуществление прав и свобод неотделимо от исполнения человеком и гражданином своих обязанностей перед обществом и государством.
Каждый человек, проживающий или временно находящийся на территории Туркменистана, обязан соблюдать Конституцию Туркменистана, законы и уважать национальные традиции. (Статья 40)
Законы, иные правовые акты государственных органов и должностных лиц издаются на основе и в соответствии с Конституцией.
В случае расхождения положений, указанных в Конституции и законах, действуют положения Конституции. (Статья 115)
… Туркменистан признает приоритет общепризнанных норм международного права. Если международным договором Туркменистана установлены иные правила, чем предусмотренные законом Туркменистана, то применяются правила международного договора. (Статья 6)
… гарантируя права и свободы каждого человека и гражданина и стремясь обеспечить гражданский мир и национальное согласие в обществе, утвердить устои народовластия и демократического, правового, светского государства, - принимаем настоящую Конституцию - Основной Закон Туркменистана. (Preamble)
Туркменистан - демократическое, правовое и светское государство, в котором государственное правление осуществляется в форме президентской республики … (Статья 1)
Türkmenistanyň öz raýatlygy bar. Raýatlyk kanuna laýyklykda berilýär, saklanylýar we ýitirilýär.
Türkmenistanyň raýatyna başga döwletiň raýatlygy ykrar edilmeýär.
Hiç kim raýatlygyndan ýa-da raýatlygyny üýtgetmek hukugyndan mahrum edilip bilinmez. … (7-nji madda)
Ata-eneler ýa-da olaryň ornuny tutýan adamlar çagalaryny terbiýelemäge, olaryň saglygy, ösüşi, okuwy barada alada etmäge, olary zähmete taýýarlamaga, kanunlara, taryhy we milli däp-dessurlara hormat goýmak medeniýetini olaryň aňyna ornaşdyrmaga hukuklydyrlar we borçludyrlar. … (27-nji madda.)
Her bir raýatyň bilim almaga hukugy bardyr.
Umumy orta bilim hökmanydyr, her bir adam ony döwlet mekdeplerinde tölegsiz almaga haklydyr.
Döwlet her bir adam üçin öz ukybyna görä hünär biliminiň elýeterli bolmagyny üpjün edýär. …
Döwlet hemme okuw jaýlary üçin bilimiň hökmany bolan standartlaryny belleýär. (38-nji madda)
Raýatlaryň zähmet çekmäge, öz islegine görä hünär, kär we iş ýerini saýlap almaga, sagdyn hem howpsuz zähmet şertlerine hukugy bardyr.
Hakyna durup işleýän adamlaryň öz çeken zähmetiniň möçberine hem hiline laýyk gelýän hak almaga hukugy bardyr. Bu hakyň möçberi döwletiň bellän iň pes oňalga derejesinden az bolmaly däldir. (33-nji madda)
Raýatlaryň dynç almaga hukugy bardyr we ol iş hepdesiniň çäklendirilen dowamlylygynyň bellenilmeginden, her ýylky tölegli zähmet rugsatlaryndan, her hepdede dynç günleriniň berilmeginden ybaratdyr.
Döwlet adamlaryň dynç almagy hem-de işden boş wagtyny peýdalanmagy üçin amatly şertleri döredýär. (34-nji madda)
Türkmenistan adamyň we raýatyň hukuklarynyň hem azatlyklarynyň deňligini, şeýle hem haýsy millete degişlidigine, teniniň reňkine, jynsyna, gelip çykyşyna, emläk hem wezipe ýagdaýyna, ýaşaýan ýerine, diline, dine garaýşyna, syýasy ygtykadyna, haýsy partiýa degişlidigine ýa-da hiç partiýa degişli däldigine garamazdan adamyň we raýatyň kanun öňündäki deňligini kepillendirýär. (19-njy madda)
Türkmenistanda erkekler bilen aýallar deň raýatlyk hukuklaryna eýedirler.
Deňhukuklylygyň jyns alamaty boýunça bozulmagy kanun esasynda jogapkärçilige getirýär. (20-nji madda)
… her bir adamyň we raýatyň hukuklaryny hem azatlyklaryny kepillendirip, jemgyýetde raýatlyk asudalygyny we milli agzybirligi üpjün etmäge, halk häkimiýetiniň hem-de demokratik, hukuk we dünýewi döwletiň esaslaryny berkarar etmäge çalşyp, Türkmenistanyň Esasy Kanunyny – şu Konstitusiýany kabul edýäris. (Preamble)
Türkmenistanda jemgyýetiň we döwletiň iň gymmatly hazynasy adamdyr.
Döwlet her bir raýatynyň öňünde jogapkärdir we şahsyýetiň erkin ösmegi üçin şertleriň döredilmegini üpjün edýär, raýatyň janyny, at-abraýyny, mertebesini we azatlygyny, şahsy eldegrilmesizligini, tebigy hem mizemez hukuklaryny goraýar. … (3-nji madda)
Adamyň hukuklary hem azatlyklary eldegrilmesizdir we olary adamyň elinden alyp bolmaz.
Konstitusiýada we kanunlarda görkezilen ýagdaýlardan başga ýagdaýlarda adamy haýsydyr bir hukugyndan we azatlygyndan mahrum etmäge ýa-da hukuklaryny we azatlyklaryny çäklendirmäge hiç kimiň haky ýokdur.
Adamyň belli bir hukuklarynyň we azatlyklarynyň Konstitusiýada we kanunlarda sanalyp geçilmegi onuň beýleki hukuklaryny we azatlyklaryny inkär etmek ýa-da kemsitmek üçin ulanylyp bilinmez. (18-nji madda)
Hukuklaryň we azatlyklaryň amala aşyrylmagy beýleki adamlaryň hukuklaryny we azatlyklaryny, şonuň ýaly-da ahlak kadalaryny, kanunyň talaplaryny, jemgyýetçilik tertibini bozmaly däldir, milli howpsuzlyga zyýan ýetirmeli däldir. (21-nji madda)
Raýatlara adamyň we raýatyň at-abraýynyň hem mertebesiniň, Konstitusiýada hem-de kanunlarda göz öňünde tutulan şahsy we syýasy hukuklarynyň hem azatlyklarynyň kazyýet goragy kepillendirilýär.
Döwlet edaralarynyň, jemgyýetçilik birleşikleriniň we wezipeli adamlaryň çözgütleri we hereketleri barada raýatlaryň kazyýete şikaýat etmäge hukugy bardyr. (43-nji madda)
Türkmenistanda kazyýet häkimiýeti diňe kazyýetlere degişlidir.
Kazyýet häkimiýeti raýatlaryň hukuklaryny we azatlyklaryny, kanun arkaly goralýan döwlet hem jemgyýetçilik bähbitlerini goramaga niýetlenendir. (99-njy madda)
Adamyň hukuklary hem azatlyklary eldegrilmesizdir we olary adamyň elinden alyp bolmaz.
Konstitusiýada we kanunlarda görkezilen ýagdaýlardan başga ýagdaýlarda adamy haýsydyr bir hukugyndan we azatlygyndan mahrum etmäge ýa-da hukuklaryny we azatlyklaryny çäklendirmäge hiç kimiň haky ýokdur.
… (18-nji madda)
Hukuklaryň we azatlyklaryň amala aşyrylmagy beýleki adamlaryň hukuklaryny we azatlyklaryny, şonuň ýaly-da ahlak kadalaryny, kanunyň talaplaryny, jemgyýetçilik tertibini bozmaly däldir, milli howpsuzlyga zyýan ýetirmeli däldir. (21-nji madda)
Raýatlaryň şu Konstitusiýada göz öňünde tutulan hukuklarynyň hem azatlyklarynyň amala aşyrylmagy diňe adatdan daşary ýa-da harby ýagdaý şertlerinde Konstitusiýada we kanunlarda bellenen tertipde hem çäklerde wagtlaýyn togtadylyp bilner. (47-nji madda)
Nika ýaşyna ýeten erkek bilen aýal biri-biri bilen ylalaşyp, nikalaşmaga hem maşgala gurmaga hukugy bardyr.
Maşgala gatnaşyklarynda är-aýalyň hukuklary deňdir.
Ata-eneler ýa-da olaryň ornuny tutýan adamlar çagalaryny terbiýelemäge, olaryň saglygy, ösüşi, okuwy barada alada etmäge, olary zähmete taýýarlamaga, kanunlara, taryhy we milli däp-dessurlara hormat goýmak medeniýetini olaryň aňyna ornaşdyrmaga hukuklydyrlar we borçludyrlar. Kämillik ýaşyna ýeten çagalar öz ata-eneleri barada alada etmäge, olara kömek bermäge borçludyr. (27-nji madda.)
Raýatlaryň ýaşy boýunça, näsaglan, maýyp bolan, işe ukyplylygyny, ekleýjisini ýitiren we işsiz bolan halatynda durmuş üpjünçiliginden peýdalanmaga hukugy bardyr.
Köp çagaly maşgalalara, ata-enesinden mahrum bolan çagalara, weteranlara we döwletiň ýa-da jemgyýetiň bähbitlerini goraýarka saglygyny ýitiren adamlara döwlet we jemgyýetçilik serişdelerinden goşmaça goldaw hem ýeňillikler berilýär. (37-nji madda)
Döwlet milli taryhy-medeni mirasyň, tebigy gurşawyň abat saklanmagy, sosial we milli toparlaryň arasyndaky deňligiň üpjün edilmegi üçin jogapkärdir. … (11-nji madda)
Her bir raýatyň jemgyýetiň we döwletiň işlerini dolandyrmaga gös-göni ýa-da erkin saýlanan wekilleriniň üsti bilen gatnaşmaga hukugy bardyr. (31-nji madda)
… Türkmenistanyň raýatlarynyň öz ukybyna we hünär taýýarlygyna laýyklykda döwlet gullugynda işlemäge deň hukugy bardyr. (32-nji madda)
Türkmenistany goramak her bir raýatyň mukaddes borjudyr. Türkmenistanyň raýaty bolan her bir erkek adam üçin ählumumy harby borçlulyk bellenendir. (41-nji madda)
Raýatlar Konstitusiýanyň we kanunlaryň çäklerinde hereket edýän syýasy partiýalary we gaýry jemgyýetçilik birleşiklerini döretmäge haklydyrlar. … (30-njy madda)
Her bir raýatyň jemgyýetiň we döwletiň işlerini dolandyrmaga gös-göni ýa-da erkin saýlanan wekilleriniň üsti bilen gatnaşmaga hukugy bardyr. (31-nji madda)
Raýatlaryň döwlet häkimiýet edaralaryna saýlamaga we saýlanmaga hukugy bardyr. … (32-nji madda)
Türkmenistanyň Prezidentiniň, Mejlisiň deputatlarynyň, halk maslahatlarynyň we Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlary ählumumy we deň saýlawlardyr.
Türkmenistanyň on sekiz ýaşy dolan raýatlarynyň saýlamaga hukugy bardyr, her saýlawçynyň bir sesi bar.
Saýlawlara kazyýet tarapyndan kämillik ukyby ýok diýlip ykrar edilen raýatlar, azatlykdan mahrum ediliş ýerlerinde jeza çekýän adamlar gatnaşmaýarlar. Beýleki halatlarda raýatlaryň saýlaw hukuklarynyň çäklendirilmegine ýol berilmeýär we kanunçylykda kesgitlenen jogapkärçilige getirýär. (89-njy madda)
Dalaşgärleri hödürlemek hukugy syýasy partiýalara, jemgyýetçilik birleşiklerine we raýatlaryň toparlaryna degişlidir hem-de Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda amala aşyrylýar. (93-nji madda)
Sala salşyklar ählumumy, deň, göni we gizlin ses bermek arkaly geçirilýär.
Sala salşyklara Türkmenistanyň saýlaw hukugyna eýe bolan raýatlary gatnaşýar. (97-nji madda)
Raýatlar Konstitusiýanyň we kanunlaryň çäklerinde hereket edýän syýasy partiýalary we gaýry jemgyýetçilik birleşiklerini döretmäge haklydyrlar.
Konstitusion gurluşy zorluk bilen üýtgetmegi maksat edinýän, özleriniň alyp barýan işinde zorlugy ulanmaga ýol berýän, raýatlaryň konstitusion hukuklaryna we azatlyklaryna garşy çykyş edýän, urşy, teniniň reňki boýunça, milli, dini duşmançylygy wagyz edýän, halkyň saglygyna we ahlak sypatlaryna hyýanat edýän syýasy partiýalaryň, beýleki jemgyýetçilik, harbylaşdyrylan birleşikleriň, şeýle hem milli ýa-da dini alamatlar boýunça syýasy partiýalaryň döredilmegi we işlemegi gadagan edilýär. (30-njy madda)
Türkmenistanyň Prezidenti:
…
8) Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek baradaky Merkezi topary döredýär, onuň düzümine üýtgetmeler girizýär;
… (53-nji madda)
Türkmenistanyň Prezidenti döwletiň we ýerine ýetiriji häkimiýetiň baştutanydyr, Türkmenistanyň iň ýokary wezipeli adamydyr, ol Türkmenistanyň döwlet garaşsyzlygynyň we bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň, ýurt bitewiliginiň, Konstitusiýany berjaý etmegiň we halkara borçnamalaryny ýerine ýetirmegiň kepili hökmünde çykyş edýär. (50-nji madda)
Türkmenistanda doglan, ýaşy kyrkdan pes bolmadyk we ýetmişden uly bolmadyk, döwlet dilini bilýän, soňky on bäş ýylyň dowamynda Türkmenistanda hemişelik ýaşaýan hem-de döwlet edaralarynda, jemgyýetçilik birleşiklerinde, kärhanalarynda, edaralarynda, guramalarynda işläp gelýän Türkmenistanyň raýaty Türkmenistanyň Prezidentligine saýlanyp bilner. (51-nji madda)
Türkmenistanyň Prezidenti gös-göni Türkmenistanyň halky tarapyndan bäş ýyl möhlete saýlanylýar we kasam kabul eden pursadyndan öz wezipesine girişýär.
Türkmenistanyň Prezidentini saýlamagyň we onuň öz wezipesine girişmeginiň tertibi kanun arkaly kesgitlenilýär. (52-nji madda)
Ministrler Kabineti (Hökümet) ýerine ýetiriji we serenjam beriji edaradyr.
Türkmenistanyň Prezidenti Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygydyr. (72-nji Madda)
Ministrler Kabinetiniň düzümine onuň Başlygynyň orunbasarlary, ministrler girýärler. Türkmenistanyň Prezidenti tarapyndan Ministrler Kabinetiniň düzümine ýerine ýetiriji häkimiýetiň merkezi edaralarynyň ýolbaşçylary bolan beýleki adamlar hem girizilip bilner.
Ministrler Kabineti Türkmenistanyň Prezidenti tarapyndan onuň öz wezipesine girişen gününden başlap bir aýyň dowamynda düzülýär we täze saýlanan Prezidentiň öňünde öz ygtyýarlyklaryny tabşyrýar. (73-nji madda)
Türkmenistanyň Mejlisi (Parlament) kanun çykaryjy häkimiýeti amala aşyrýan iň ýokary wekilçilikli edaradyr. (59-njy madda)
Mejlis 125 deputatdan ybarat bolup, olar saýlawçylarynyň sany takmynan deň bolan ýerli saýlaw okruglary boýunça bäş ýyl möhlete saýlanylýar. (60-njy madda)
Saýlawlar gününe çenli ýigrimi bäş ýaşy dolan we soňky on ýylyň dowamynda Türkmenistanda hemişelik ýaşaýan Türkmenistanyň raýaty Mejlisiň deputatlygyna saýlanyp bilner. Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlygyna, halk maslahatlarynyň we Geňeşleriň agzalygyna dalaşgärlere bildirilýän talaplar Türkmenistanyň kanunlarynda kesgitlenilýär. (90-njy madda)
Eýeçilik eldegrilmesizdir. Türkmenistan önümçilik serişdelerine, ýere, beýleki maddy hem intellektual gymmatlyklara hususy eýeçilik hukugyny berkarar edýär.
Şonuň ýaly-da olar raýatlaryň birleşiklerine we döwlete degişli bolup biler. Diňe döwletiň eýeçiligi bolup durýan obýektler kanun esasynda bellenilýär. Döwlet eýeçiligiň ähli görnüşleriniň deň derejedäki goragyny kepillendirýär we olaryň ösmegi üçin deň şertleri döredýär. … (9-njy madda)
… Hiç kim gynamalara, rehimsizlik, zalymlyk bilen ýa-da adam mertebesini kemsidýän derejede el gatylmagyna ýa-da temmi bermeklige, şeýle hem onuň razylygy bolmasa, lukmançylyk (däri-derman we hekimçilik) synagyna ýa-da başga tejribelere sezewar edilip bilinmez. … (23-nji madda)
… Konstitusion gurluşy zorluk bilen üýtgetmegi maksat edinýän, özleriniň alyp barýan işinde zorlugy ulanmaga ýol berýän, raýatlaryň konstitusion hukuklaryna we azatlyklaryna garşy çykyş edýän, urşy, teniniň reňki boýunça, milli, dini duşmançylygy wagyz edýän, halkyň saglygyna we ahlak sypatlaryna hyýanat edýän syýasy partiýalaryň, beýleki jemgyýetçilik, harbylaşdyrylan birleşikleriň, şeýle hem milli ýa-da dini alamatlar boýunça syýasy partiýalaryň döredilmegi we işlemegi gadagan edilýär. (30-njy madda)
Raýatlaryň ýaşy boýunça, näsaglan, maýyp bolan, işe ukyplylygyny, ekleýjisini ýitiren we işsiz bolan halatynda durmuş üpjünçiliginden peýdalanmaga hukugy bardyr.
Köp çagaly maşgalalara, ata-enesinden mahrum bolan çagalara, weteranlara we döwletiň ýa-da jemgyýetiň bähbitlerini goraýarka saglygyny ýitiren adamlara döwlet we jemgyýetçilik serişdelerinden goşmaça goldaw hem ýeňillikler berilýär. (37-nji madda)
… her bir adamyň we raýatyň hukuklaryny hem azatlyklaryny kepillendirip, jemgyýetde raýatlyk asudalygyny we milli agzybirligi üpjün etmäge, halk häkimiýetiniň hem-de demokratik, hukuk we dünýewi döwletiň esaslaryny berkarar etmäge çalşyp, Türkmenistanyň Esasy Kanunyny şu Konstitusiýany kabul edýäris. (Preamble)
Döwlet, onuň ähli edaralary we wezipeli adamlary hukuk hem konstitusion gurluş bilen baglydyr.
Türkmenistanyň Konstitusiýasy döwletiň Esasy Kanunydyr. Onda berkidilen kadalar we düzgünler gös-göni hereket edýär. Konstitusiýa ters gelýän kanunlaryň we beýleki hukuk namalarynyň ýuridik güýji ýokdur. … (5-nji madda)
Adamyň we raýatyň öz hukuklaryny hem azatlyklaryny amala aşyrmagy, onuň jemgyýetiň we döwletiň öňündäki borçlaryny ýerine ýetirmegi bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr.
Türkmenistanyň çäginde ýaşaýan ýa-da wagtlaýyn bolýan her bir adam Türkmenistanyň Konstitusiýasyny, kanunlaryny berjaý etmäge we milli däp-dessurlaryny hormatlamaga borçludyr. (40-njy madda)
Kanunlar, döwlet edaralarynyň we wezipeli adamlaryň beýleki hukuk namalary Konstitusiýanyň esasynda we şoňa laýyklykda kabul edilýär.
Konstitusiýada we kanunlarda görkezilýän düzgünler biri-birine gabat gelmedik halatynda Konstitusiýanyň düzgünleri hereket edýär. (115-nji madda)
…Türkmenistan halkara hukugynyň umumy ykrar edilen kadalaryny ileri tutýar. Eger-de Türkmenistanyň halkara şertnamasynda Türkmenistanyň kanunyndakydan başga kadalar bellenen bolsa, onda halkara şertnamasynyň kadalary ulanylýar. (6-njy madda)
… her bir adamyň we raýatyň hukuklaryny hem azatlyklaryny kepillendirip, jemgyýetde raýatlyk asudalygyny we milli agzybirligi üpjün etmäge, halk häkimiýetiniň hem-de demokratik, hukuk we dünýewi döwletiň esaslaryny berkarar etmäge çalşyp, Türkmenistanyň Esasy Kanunyny – şu Konstitusiýany kabul edýäris. (Preamble)
Türkmenistan - demokratik, hukuk we dünýewi döwlet bolup, onda döwleti dolandyrmak prezident respublikasy görnüşinde amala aşyrylýar. … (1-nji madda)
Turkmenistan has its own citizenship. The citizenship is acquired, retained and lost in accordance with the law.
Citizenship of another state is not recognized for the citizens of Turkmenistan.
No one can be deprived of citizenship or the right to change citizenship. … (Art. 7)
Туркменистан имеет свое гражданство. Гражданство приобретается, сохраняется и утрачивается в соответствии с законом.
За гражданином Туркменистана не признается гражданство другого государства.
Никто не может быть лишен гражданства или права изменить гражданство. … (Статья 7)
Türkmenistanyň öz raýatlygy bar. Raýatlyk kanuna laýyklykda berilýär, saklanylýar we ýitirilýär.
Türkmenistanyň raýatyna başga döwletiň raýatlygy ykrar edilmeýär.
Hiç kim raýatlygyndan ýa-da raýatlygyny üýtgetmek hukugyndan mahrum edilip bilinmez. … (7-nji madda)
Parents and substitute parents have the right and obligation to raise the children, care for their health, development, education, prepare them for work, and impart to them the culture of respect for the law, historical and national traditions. … (Art. 27)
Родители или заменяющие их лица имеют право и обязаны воспитывать детей, заботиться об их здоровье, развитии, обучении, готовить к труду, прививать им культуру уважения к законам, историческим и национальным традициям. … (Статья 27)
Ata-eneler ýa-da olaryň ornuny tutýan adamlar çagalaryny terbiýelemäge, olaryň saglygy, ösüşi, okuwy barada alada etmäge, olary zähmete taýýarlamaga, kanunlara, taryhy we milli däp-dessurlara hormat goýmak medeniýetini olaryň aňyna ornaşdyrmaga hukuklydyrlar we borçludyrlar. … (27-nji madda.)
Every citizen has the right to education.
Secondary education is compulsory; everyone is entitled to receive it in public schools free of charge.
The state ensures availability of vocational education for each person according to their abilities. …
The State sets educational standards, mandatory for all educational institutions. (Art. 38)
Каждый гражданин имеет право на образование.
Общее среднее образование обязательно, каждый вправе получить его в государственных школах бесплатно.
Государство обеспечивает доступность профессионального образования для каждого человека в соответствии с его способностями. …
Государство устанавливает образовательные стандарты, обязательные для всех учебных заведений.
(Статья 38)
Her bir raýatyň bilim almaga hukugy bardyr.
Umumy orta bilim hökmanydyr, her bir adam ony döwlet mekdeplerinde tölegsiz almaga haklydyr.
Döwlet her bir adam üçin öz ukybyna görä hünär biliminiň elýeterli bolmagyny üpjün edýär. …
Döwlet hemme okuw jaýlary üçin bilimiň hökmany bolan standartlaryny belleýär. (38-nji madda)
Citizens have the right to work, choice of profession at their own discretion, sort of employment and place of work, to safe and healthy working conditions.
Wage earners are entitled to compensation, appropriate to amount and quality of work.
This compensation cannot be less than the subsistence minimum established by the state. (Art. 33)
Граждане имеют право на труд, на выбор по своему усмотрению профессии, рода занятий и места работы, на здоровые и безопасные условия труда.
Лица, работающие по найму, имеют право на вознаграждение, соответствующее количеству и качеству труда. Это вознаграждение не может быть менее установленного государством прожиточного минимума. (Статья 33)
Raýatlaryň zähmet çekmäge, öz islegine görä hünär, kär we iş ýerini saýlap almaga, sagdyn hem howpsuz zähmet şertlerine hukugy bardyr.
Hakyna durup işleýän adamlaryň öz çeken zähmetiniň möçberine hem hiline laýyk gelýän hak almaga hukugy bardyr. Bu hakyň möçberi döwletiň bellän iň pes oňalga derejesinden az bolmaly däldir. (33-nji madda)
Citizens have the right to rest, as expressed in establishment of limits of work week, grant of annual paid holidays, and days of weekly rest.
The State creates favourable conditions for recreation and use of leisure time. (Art. 34)
Граждане имеют право на отдых, которое выражается в установлении рабочей недели ограниченной продолжительности, предоставлении ежегодных оплачиваемых отпусков, дней еженедельного отдыха Государство создает благоприятные условия для отдыха и использования свободного времени. (Статья 34)
Raýatlaryň dynç almaga hukugy bardyr we ol iş hepdesiniň çäklendirilen dowamlylygynyň bellenilmeginden, her ýylky tölegli zähmet rugsatlaryndan, her hepdede dynç günleriniň berilmeginden ybaratdyr.
Döwlet adamlaryň dynç almagy hem-de işden boş wagtyny peýdalanmagy üçin amatly şertleri döredýär. (34-nji madda)
Turkmenistan guarantees the equality of rights and freedoms of individual and citizen, and also the equality of the individual and citizen before the law regardless of their nationality, race, gender, origin, property and official status, place of residence, language, religion, political beliefs, party affiliation or lack of affiliation to any party. (Art. 19)
Туркменистан гарантирует равенство прав и свобод человека и гражданина, а также равенство человека и гражданина перед законом независимо от национальности, расы, пола, происхождения, имущественного и должностного положения, места жительства, языка, отношения к религии, политических убеждений, партийной принадлежности либо отсутствия принадлежности к какой- либо партии. (Статья 19)
Türkmenistan adamyň we raýatyň hukuklarynyň hem azatlyklarynyň deňligini, şeýle hem haýsy millete degişlidigine, teniniň reňkine, jynsyna, gelip çykyşyna, emläk hem wezipe ýagdaýyna, ýaşaýan ýerine, diline, dine garaýşyna, syýasy ygtykadyna, haýsy partiýa degişlidigine ýa-da hiç partiýa degişli däldigine garamazdan adamyň we raýatyň kanun öňündäki deňligini kepillendirýär. (19-njy madda)
Men and Women in Turkmenistan have equal civil rights. Violation of equality on the basis of gender is punishable by law. (Art. 20)
Мужчина и женщина в Туркменистане имеют равные гражданские права. Нарушение равноправия по признаку пола влечёт ответственность по закону. (Статья 20)
Türkmenistanda erkekler bilen aýallar deň raýatlyk hukuklaryna eýedirler.
Deňhukuklylygyň jyns alamaty boýunça bozulmagy kanun esasynda jogapkärçilige getirýär. (20-nji madda)
… Guaranteeing the rights and freedoms of each person and citizen, and seeking to ensure civil peace and national accord in the society, to substantiate the foundations of democracy and democratic, legal, secular state, we adopt the present Constitution – the Basic Law of Turkmenistan. (Preamble)
… гарантируя права и свободы каждого человека и гражданина и стремясь обеспечить гражданский мир и национальное согласие в обществе, утвердить устои народовластия и демократического, правового, светского государства, - принимаем настоящую Конституцию - Основной Закон Туркменистана. (Preamble)
… her bir adamyň we raýatyň hukuklaryny hem azatlyklaryny kepillendirip, jemgyýetde raýatlyk asudalygyny we milli agzybirligi üpjün etmäge, halk häkimiýetiniň hem-de demokratik, hukuk we dünýewi döwletiň esaslaryny berkarar etmäge çalşyp, Türkmenistanyň Esasy Kanunyny – şu Konstitusiýany kabul edýäris. (Preamble)
In Turkmenistan, the people are the highest value of the society and the state.
The state is responsible for every citizen and creates conditions for free development of the individual, protects the life, honour, dignity and freedom, personal integrity, natural and inalienable rights of the citizen. … (Art. 3)
В Туркменистане высшей ценностью общества и государства является человек.
Государство ответственно перед каждым гражданином и обеспечивает создание условий для свободного развития личности, защищает жизнь, честь, достоинство и свободу, личную неприкосновенность, естественные и неотчуждаемые права гражданина. … (Статья 3)
Türkmenistanda jemgyýetiň we döwletiň iň gymmatly hazynasy adamdyr.
Döwlet her bir raýatynyň öňünde jogapkärdir we şahsyýetiň erkin ösmegi üçin şertleriň döredilmegini üpjün edýär, raýatyň janyny, at-abraýyny, mertebesini we azatlygyny, şahsy eldegrilmesizligini, tebigy hem mizemez hukuklaryny goraýar. … (3-nji madda)
The rights and freedoms of the individual are inviolable and inalienable.
No one can be deprived of their rights and freedoms, or restrictions on their rights and freedoms, except in accordance with the Constitution and laws.
The enumeration in the Constitution and laws of certain rights and freedoms can not be used to deny or diminish the rights and freedoms of others. (Art. 18)
Права и свободы человека неприкосновенны и неотчуждаемы.
Никто не вправе лишить человека каких-либо прав и свобод или ограничить его права и свободы иначе как в соответствии с Конституцией и законами.
Перечисление в Конституции и законах определенных прав и свобод человека не может быть использовано для отрицания или умаления других прав и свобод. (Статья 18)
Adamyň hukuklary hem azatlyklary eldegrilmesizdir we olary adamyň elinden alyp bolmaz.
Konstitusiýada we kanunlarda görkezilen ýagdaýlardan başga ýagdaýlarda adamy haýsydyr bir hukugyndan we azatlygyndan mahrum etmäge ýa-da hukuklaryny we azatlyklaryny çäklendirmäge hiç kimiň haky ýokdur.
Adamyň belli bir hukuklarynyň we azatlyklarynyň Konstitusiýada we kanunlarda sanalyp geçilmegi onuň beýleki hukuklaryny we azatlyklaryny inkär etmek ýa-da kemsitmek üçin ulanylyp bilinmez. (18-nji madda)
The exercise of rights and freedoms must not violate the rights and freedoms of others, as well as the requirements of morality, law, public order, [or] cause damage to national security. (Art. 21)
Осуществление прав и свобод не должно нарушать прав и свобод других лиц, а также требований морали, закона, общественного порядка, причинять ущерб национальной безопасности. (Статья 21)
Hukuklaryň we azatlyklaryň amala aşyrylmagy beýleki adamlaryň hukuklaryny we azatlyklaryny, şonuň ýaly-da ahlak kadalaryny, kanunyň talaplaryny, jemgyýetçilik tertibini bozmaly däldir, milli howpsuzlyga zyýan ýetirmeli däldir. (21-nji madda)
Citizens are guaranteed judicial protection of honour and dignity, personal and political rights and freedoms of individual and citizen [as stipulated] by the Constitution and laws.
Citizens have the right to appeal in the court against the decisions and actions of the state bodies, public associations and officials. (Art. 43)
Гражданам гарантируется судебная защита чести и достоинства, личных и политических прав и свобод человека и гражданина, предусмотренных Конституцией и законами.
Граждане имеют право обжаловать в суд решения и действия государственных органов, общественных объединений и должностных лиц. (Статья 43)
Raýatlara adamyň we raýatyň at-abraýynyň hem mertebesiniň, Konstitusiýada hem-de kanunlarda göz öňünde tutulan şahsy we syýasy hukuklarynyň hem azatlyklarynyň kazyýet goragy kepillendirilýär.
Döwlet edaralarynyň, jemgyýetçilik birleşikleriniň we wezipeli adamlaryň çözgütleri we hereketleri barada raýatlaryň kazyýete şikaýat etmäge hukugy bardyr. (43-nji madda)
The judicial authority in Turkmenistan belongs only to the courts.
The judiciary is intended to guard the citizens’ rights and freedoms, protected under the state laws and public interests. (Art. 99)
Судебная власть в Туркменистане принадлежит только судам.
Судебная власть предназначена защищать права и свободы граждан, охраняемые законом государственные и общественные интересы. (Статья 99)
Türkmenistanda kazyýet häkimiýeti diňe kazyýetlere degişlidir.
Kazyýet häkimiýeti raýatlaryň hukuklaryny we azatlyklaryny, kanun arkaly goralýan döwlet hem jemgyýetçilik bähbitlerini goramaga niýetlenendir. (99-njy madda)
The rights and freedoms of the individual are inviolable and inalienable.
No one can be deprived of their rights and freedoms, or restrictions on their rights and freedoms, except in accordance with the Constitution and laws. … (Art. 18)
Права и свободы человека неприкосновенны и неотчуждаемы.
Никто не вправе лишить человека каких-либо прав и свобод или ограничить его права и свободы иначе как в соответствии с Конституцией и законами. … (Статья 18)
Adamyň hukuklary hem azatlyklary eldegrilmesizdir we olary adamyň elinden alyp bolmaz.
Konstitusiýada we kanunlarda görkezilen ýagdaýlardan başga ýagdaýlarda adamy haýsydyr bir hukugyndan we azatlygyndan mahrum etmäge ýa-da hukuklaryny we azatlyklaryny çäklendirmäge hiç kimiň haky ýokdur.
… (18-nji madda)
The exercise of rights and freedoms must not violate the rights and freedoms of others, as well as the requirements of morality, law, public order, [or] cause damage to national security. (Art. 21)
Осуществление прав и свобод не должно нарушать прав и свобод других лиц, а также требований морали, закона, общественного порядка, причинять ущерб национальной безопасности. (Статья 21)
Hukuklaryň we azatlyklaryň amala aşyrylmagy beýleki adamlaryň hukuklaryny we azatlyklaryny, şonuň ýaly-da ahlak kadalaryny, kanunyň talaplaryny, jemgyýetçilik tertibini bozmaly däldir, milli howpsuzlyga zyýan ýetirmeli däldir. (21-nji madda)
The implementation of the rights and freedoms of citizens may be suspended only in a state of emergency or martial law in a manner and within the limits established by the Constitution and laws. (Art. 47)
Осуществление предусмотренных настоящей Конституцией прав и свобод граждан может быть временно приостановлено только в условиях чрезвычайного или военного положения в порядке и пределах, установленными Конституцией и законами. (Статья 47)
Raýatlaryň şu Konstitusiýada göz öňünde tutulan hukuklarynyň hem azatlyklarynyň amala aşyrylmagy diňe adatdan daşary ýa-da harby ýagdaý şertlerinde Konstitusiýada we kanunlarda bellenen tertipde hem çäklerde wagtlaýyn togtadylyp bilner. (47-nji madda)
Men and women having reached the marriageable age have the right, by mutual consent, to marry and create families. Spouses have equal rights in family relations.
Parents and substitute parents have the right and obligation to raise the children, care for their health, development, education, prepare them for work, and impart to them the culture of respect for the law, historical and national traditions. Adult children are obliged to take care of their parents and to extend help (support) to them. (Art. 27)
Женщина и мужчина по достижении брачного возраста имеют право по взаимному согласию вступить в брак и создать семью. Супруги в семейных отношениях равноправны.
Родители или заменяющие их лица имеют право и обязаны воспитывать детей, заботиться об их здоровье, развитии, обучении, готовить к труду, прививать им культуру уважения к законам, историческим и национальным традициям.
Совершеннолетние дети обязаны заботиться о родителях и оказывать им помощь. (Статья 27)
Nika ýaşyna ýeten erkek bilen aýal biri-biri bilen ylalaşyp, nikalaşmaga hem maşgala gurmaga hukugy bardyr.
Maşgala gatnaşyklarynda är-aýalyň hukuklary deňdir.
Ata-eneler ýa-da olaryň ornuny tutýan adamlar çagalaryny terbiýelemäge, olaryň saglygy, ösüşi, okuwy barada alada etmäge, olary zähmete taýýarlamaga, kanunlara, taryhy we milli däp-dessurlara hormat goýmak medeniýetini olaryň aňyna ornaşdyrmaga hukuklydyrlar we borçludyrlar. Kämillik ýaşyna ýeten çagalar öz ata-eneleri barada alada etmäge, olara kömek bermäge borçludyr. (27-nji madda.)
Citizens have the right to social security in old age, sickness, disability, loss of ability to work, loss of breadwinner, unemployment.
Families with large number of children, orphans, veterans, people who lost their health while protecting the state or public interests, are provided additional support and privileges from state and public funds. (Art. 37)
Граждане имеют право на социальное обеспечение по возрасту, в случае болезни, инвалидности, утраты трудоспособности, потери кормильца, безработицы.
Многодетным семьям, детям, лишившимся родителей, ветеранам, лицам, утратившим здоровье при защите государственных или общественных интересов, предоставляются дополнительные поддержка и льготы из государственных и общественных средств. (Статья 37)
Raýatlaryň ýaşy boýunça, näsaglan, maýyp bolan, işe ukyplylygyny, ekleýjisini ýitiren we işsiz bolan halatynda durmuş üpjünçiliginden peýdalanmaga hukugy bardyr.
Köp çagaly maşgalalara, ata-enesinden mahrum bolan çagalara, weteranlara we döwletiň ýa-da jemgyýetiň bähbitlerini goraýarka saglygyny ýitiren adamlara döwlet we jemgyýetçilik serişdelerinden goşmaça goldaw hem ýeňillikler berilýär. (37-nji madda)
The state is responsible for safeguarding the national historical and cultural heritage, natural environment, ensuring equality between social and ethnic communities. … (Art. 11)
Государство ответственно за сохранность национального историкокультурного наследия, природной среды, обеспечение равенства между социальными и национальными общностями. … (Статья 11)
Döwlet milli taryhy-medeni mirasyň, tebigy gurşawyň abat saklanmagy, sosial we milli toparlaryň arasyndaky deňligiň üpjün edilmegi üçin jogapkärdir. … (11-nji madda)
Every citizen has the right to participate in managing the affairs of the society and state, either directly or through freely elected representatives. (Art. 31)
Каждый гражданин имеет право участвовать в управлении делами общества и государства как непосредственно, так и через своих свободно избранных представителей. (Статья 31)
Her bir raýatyň jemgyýetiň we döwletiň işlerini dolandyrmaga gös-göni ýa-da erkin saýlanan wekilleriniň üsti bilen gatnaşmaga hukugy bardyr. (31-nji madda)
… Citizens of Turkmenistan, in accordance with their abilities and professional training, have equal right to access to public service. (Art. 32)
… Граждане Туркменистана в соответствии со своими способностями, профессиональной подготовкой имеют равное право на доступ к государственной службе. (Статья 32)
… Türkmenistanyň raýatlarynyň öz ukybyna we hünär taýýarlygyna laýyklykda döwlet gullugynda işlemäge deň hukugy bardyr. (32-nji madda)
Protection of Turkmenistan is the sacred duty of every citizen. General conscription is compulsory for the male citizens of Turkmenistan. (Art. 41)
Защита Туркменистана – священный долг каждого гражданина. Для граждан Туркменистана-мужчин установлена всеобщая воинская обязанность. (Статья 41)
Türkmenistany goramak her bir raýatyň mukaddes borjudyr. Türkmenistanyň raýaty bolan her bir erkek adam üçin ählumumy harby borçlulyk bellenendir. (41-nji madda)
Citizens have the right to form political parties and other public associations operating within the framework of the Constitution and laws. … (Art. 30)
Граждане вправе создавать политические партии и иные общественные объединения, действующие в рамках Конституции и законов. … (Статья 30)
Raýatlar Konstitusiýanyň we kanunlaryň çäklerinde hereket edýän syýasy partiýalary we gaýry jemgyýetçilik birleşiklerini döretmäge haklydyrlar. … (30-njy madda)
Every citizen has the right to participate in managing the affairs of the society and state, either directly or through freely elected representatives. (Art. 31)
Каждый гражданин имеет право участвовать в управлении делами общества и государства как непосредственно, так и через своих свободно избранных представителей. (Статья 31)
Her bir raýatyň jemgyýetiň we döwletiň işlerini dolandyrmaga gös-göni ýa-da erkin saýlanan wekilleriniň üsti bilen gatnaşmaga hukugy bardyr. (31-nji madda)
Citizens have the right to elect and be elected to the bodies of state authority. … (Art. 32)
Граждане имеют право избирать и быть избранными в органы государственной власти. … (Статья 32)
Raýatlaryň döwlet häkimiýet edaralaryna saýlamaga we saýlanmaga hukugy bardyr. … (32-nji madda)
Elections of the President of Turkmenistan, deputies of Mejlis, members of the Peoples Council and Gengesh are universal and equal. The citizens of Turkmenistan, having reached the age of 18, have the right to vote; each voter has one vote.
Citizens recognized by the court as incompetent, persons serving sentence in prisons, do not participate in elections. Limiting the electoral rights of citizens in other cases is not acceptable, and is punishable by law. (Art. 89)
Выборы Президента Туркменистана, депутатов Меджлиса, членов халк маслахаты и Генгешей являются всеобщими и равными. Право избирать имеют граждане Туркменистана, достигшие восемнадцати лет, каждый избиратель имеет один голос.
В выборах не участвуют граждане, признанные судом недееспособными, лица, отбывающие наказание в местах лишения свободы. Ограничение избирательных прав граждан в других случаях является недопустимым и влечёт ответственность, установленную законодательством. (Статья 89)
Türkmenistanyň Prezidentiniň, Mejlisiň deputatlarynyň, halk maslahatlarynyň we Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlary ählumumy we deň saýlawlardyr.
Türkmenistanyň on sekiz ýaşy dolan raýatlarynyň saýlamaga hukugy bardyr, her saýlawçynyň bir sesi bar.
Saýlawlara kazyýet tarapyndan kämillik ukyby ýok diýlip ykrar edilen raýatlar, azatlykdan mahrum ediliş ýerlerinde jeza çekýän adamlar gatnaşmaýarlar. Beýleki halatlarda raýatlaryň saýlaw hukuklarynyň çäklendirilmegine ýol berilmeýär we kanunçylykda kesgitlenen jogapkärçilige getirýär. (89-njy madda)
The right to nominate candidates belongs to political parties, public associations and citizens’ groups, exercised in accordance with laws of Turkmenistan. (Art. 93)
Право выдвижения кандидатов принадлежит политическим партиям, общественным объединениям и группам граждан и осуществляется в соответствии с законодательством Туркменистана. (Статья 93)
Dalaşgärleri hödürlemek hukugy syýasy partiýalara, jemgyýetçilik birleşiklerine we raýatlaryň toparlaryna degişlidir hem-de Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda amala aşyrylýar. (93-nji madda)
Referendums are held through universal, equal, direct and secret vote.
Citizens of Turkmenistan with electoral rights can participate in referendums. (Art. 97)
Референдумы проводятся путём всеобщего, равного, прямого и тайного голосования.
В референдумах участвуют граждане Туркменистана, обладающие избирательным правом. (Статья 97)
Sala salşyklar ählumumy, deň, göni we gizlin ses bermek arkaly geçirilýär.
Sala salşyklara Türkmenistanyň saýlaw hukugyna eýe bolan raýatlary gatnaşýar. (97-nji madda)
Citizens have the right to form political parties and other public associations operating within the framework of the Constitution and laws.
Prohibited is the establishment and activity of political parties, other public, paramilitary associations, aimed at bringing violent change to the constitutional order, introducing violence in their activity, opposing the constitutional rights and freedoms of citizens, advocating war, racial, national or religious hatred, encroaching on the health and morals of the people, as well as the political parties with ethnic or religious attributes. (Art. 30)
Граждане вправе создавать политические партии и иные общественные объединения, действующие в рамках Конституции и законов.
Запрещаются создание и деятельность политических партий, других общественных, военизированных объединений, имеющих целью насильственное изменение конституционного строя, допускающих насилие в своей деятельности, выступающих против конституционных прав и свобод граждан, пропагандирующих войну, расовую, национальную, религиозную вражду, посягающих на здоровье и нравственность народа, а также политических партий по национальному или религиозному признакам. (Статья 30)
Raýatlar Konstitusiýanyň we kanunlaryň çäklerinde hereket edýän syýasy partiýalary we gaýry jemgyýetçilik birleşiklerini döretmäge haklydyrlar.
Konstitusion gurluşy zorluk bilen üýtgetmegi maksat edinýän, özleriniň alyp barýan işinde zorlugy ulanmaga ýol berýän, raýatlaryň konstitusion hukuklaryna we azatlyklaryna garşy çykyş edýän, urşy, teniniň reňki boýunça, milli, dini duşmançylygy wagyz edýän, halkyň saglygyna we ahlak sypatlaryna hyýanat edýän syýasy partiýalaryň, beýleki jemgyýetçilik, harbylaşdyrylan birleşikleriň, şeýle hem milli ýa-da dini alamatlar boýunça syýasy partiýalaryň döredilmegi we işlemegi gadagan edilýär. (30-njy madda)
The President of Turkmenistan:
…
8) Forms the Central Commission for Elections and Referendums in Turkmenistan, makes changes in its composition;
… (Art. 53)4
Президент Туркменистана:
…
8) образует Центральную комиссию по выборам и проведению референдумов в Туркменистане, вносит изменения в её состав;
... (Статья 53)
Türkmenistanyň Prezidenti:
…
8) Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek baradaky Merkezi topary döredýär, onuň düzümine üýtgetmeler girizýär;
… (53-nji madda)
The President of Turkmenistan is the head of the state and executive power, the highest official of Turkmenistan, acting as guarantor of the state independence and the status of neutrality of Turkmenistan, its territorial integrity, respect for the Constitution and fulfillment of international obligations. (Art. 50)
Президент Туркменистана является главой государства и исполнительной власти, высшим должностным лицом Туркменистана, выступает гарантом государственной независимости и статуса нейтралитета Туркменистана, его территориальной целостности, соблюдения Конституции и выполнения международных обязательств. (Статья 50)
Türkmenistanyň Prezidenti döwletiň we ýerine ýetiriji häkimiýetiň baştutanydyr, Türkmenistanyň iň ýokary wezipeli adamydyr, ol Türkmenistanyň döwlet garaşsyzlygynyň we bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň, ýurt bitewiliginiň, Konstitusiýany berjaý etmegiň we halkara borçnamalaryny ýerine ýetirmegiň kepili hökmünde çykyş edýär. (50-nji madda)
A citizen of Turkmenistan, born in Turkmenistan, not younger than 455 years and not older than 70 years, who speaks the national language, has been living constantly in Turkmenistan and working in the state bodies, public associations, enterprise, institutions, organizations, for the past 15 years, can be elected as President of Turkmenistan. (Art. 51)
Президентом Туркменистана может быть избран гражданин Туркменистана, родившийся в Туркменистане, не моложе сорока лет и не старше семидесяти лет, владеющий государственным языком, в течение предшествующих пятнадцати лет постоянно проживающий в Туркменистане и работающий в государственных органах, общественных объединениях, на предприятиях, в учреждениях, организациях. (Статья 51)
Türkmenistanda doglan, ýaşy kyrkdan pes bolmadyk we ýetmişden uly bolmadyk, döwlet dilini bilýän, soňky on bäş ýylyň dowamynda Türkmenistanda hemişelik ýaşaýan hem-de döwlet edaralarynda, jemgyýetçilik birleşiklerinde, kärhanalarynda, edaralarynda, guramalarynda işläp gelýän Türkmenistanyň raýaty Türkmenistanyň Prezidentligine saýlanyp bilner. (51-nji madda)
The President of Turkmenistan is elected directly by the people for a period of five years, and enters office on taking the oath. The procedures for electing the President of Turkmenistan and his assumption of office are established by law. (Art. 52)
Президент Туркменистана избирается непосредственно народом Туркменистана сроком на пять лет и вступает в должность с момента принесения им присяги. Порядок избрания Президента Туркменистана и вступления его в должность устанавливаются законом. (Статья 52)
Türkmenistanyň Prezidenti gös-göni Türkmenistanyň halky tarapyndan bäş ýyl möhlete saýlanylýar we kasam kabul eden pursadyndan öz wezipesine girişýär.
Türkmenistanyň Prezidentini saýlamagyň we onuň öz wezipesine girişmeginiň tertibi kanun arkaly kesgitlenilýär. (52-nji madda)
The Cabinet of Ministers (Government) is an executive and administrative body. The President of Turkmenistan is the Chairman of the Cabinet of Ministers of Turkmenistan. (Art. 72)
Кабинет Министров (Правительство) является исполнительным и распорядительным органом. Председателем Кабинета Министров Туркменистана является Президент Туркменистана. (Статья 72)
Ministrler Kabineti (Hökümet) ýerine ýetiriji we serenjam beriji edaradyr.
Türkmenistanyň Prezidenti Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygydyr. (72-nji Madda)
The Cabinet of Ministers is composed of Vice-Chairmen, and ministers. The President of Turkmenistan can introduce other persons into the Cabinet of Ministers who are heads of central bodies of the executive authority.
The Cabinet is formed by the President of Turkmenistan within one month of assuming office and resigns its powers to the newly elected President. (Art. 73)
В состав Кабинета Министров входят заместители Председателя, министры. Президентом Туркменистана в состав Кабинета Министров могут вводиться другие лица, являющиеся руководителями центральных органов исполнительной власти.
Кабинет Министров формируется Президентом Туркменистана в течение месяца после вступления его в должность и слагает полномочия перед вновь избранным Президентом. (Статья 73)
Ministrler Kabinetiniň düzümine onuň Başlygynyň orunbasarlary, ministrler girýärler. Türkmenistanyň Prezidenti tarapyndan Ministrler Kabinetiniň düzümine ýerine ýetiriji häkimiýetiň merkezi edaralarynyň ýolbaşçylary bolan beýleki adamlar hem girizilip bilner.
Ministrler Kabineti Türkmenistanyň Prezidenti tarapyndan onuň öz wezipesine girişen gününden başlap bir aýyň dowamynda düzülýär we täze saýlanan Prezidentiň öňünde öz ygtyýarlyklaryny tabşyrýar. (73-nji madda)
Turkmenistan's Mejlis (parliament) is the highest representative body, exercising the legislative authority. (Art. 59)
Меджлис Туркменистана (Парламент) является высшим представительным органом, осуществляющим законодательную власть. (Статья 59)
Türkmenistanyň Mejlisi (Parlament) kanun çykaryjy häkimiýeti amala aşyrýan iň ýokary wekilçilikli edaradyr. (59-njy madda)
The Parliament consists of 125 deputies, elected from geographical constituencies with approximately equal number of voters, for five years. (Art. 60)
Меджлис состоит из 125 депутатов, избираемых по территориальным избирательным округам с примерно равным числом избирателей сроком на пять лет. (Статья 60)
Mejlis 125 deputatdan ybarat bolup, olar saýlawçylarynyň sany takmynan deň bolan ýerli saýlaw okruglary boýunça bäş ýyl möhlete saýlanylýar. (60-njy madda)
A citizen of Turkmenistan who has attained the age of 25 and has lived [continuously] in Turkmenistan for the past ten years, can be elected as deputy of Mejlis.
The requirements for candidates for membership of Mejlis, Peoples Council and Gengesh are defined by the laws of Turkmenistan. (Art. 90)
Депутатом Меджлиса может быть избран гражданин Туркменистана, достигший к дню выборов двадцатипятилетнего возраста и в течение предшествующих десяти лет постоянно проживающий в Туркменистане. Требования, предъявляемые к кандидатам в депутаты Меджлиса Туркменистана, членам халк маслахаты и Генгешей, определяются законами Туркменистана. (Статья 90)
Saýlawlar gününe çenli ýigrimi bäş ýaşy dolan we soňky on ýylyň dowamynda Türkmenistanda hemişelik ýaşaýan Türkmenistanyň raýaty Mejlisiň deputatlygyna saýlanyp bilner. Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlygyna, halk maslahatlarynyň we Geňeşleriň agzalygyna dalaşgärlere bildirilýän talaplar Türkmenistanyň kanunlarynda kesgitlenilýär. (90-njy madda)
The property is inviolable. Turkmenistan approves the right to private ownership of the means of production, land and other material and intellectual values.
They can also belong to the associations of citizens and the state. The law establishes objects that are exclusive property of the state. The state guarantees equal protection and creation of equal conditions for development of all forms of ownership. … (Art. 9)
Собственность неприкосновенна. Туркменистан утверждает право частной собственности на средства производства, землю, иные материальные и интеллектуальные ценности. Они могут принадлежать также объединениям граждан и государству. Законом устанавливаются объекты, являющиеся исключительной собственностью государства. Государство гарантирует равную защиту и создаёт равные условия для развития всех форм собственности. … (Статья 9)
Eýeçilik eldegrilmesizdir. Türkmenistan önümçilik serişdelerine, ýere, beýleki maddy hem intellektual gymmatlyklara hususy eýeçilik hukugyny berkarar edýär.
Şonuň ýaly-da olar raýatlaryň birleşiklerine we döwlete degişli bolup biler. Diňe döwletiň eýeçiligi bolup durýan obýektler kanun esasynda bellenilýär. Döwlet eýeçiligiň ähli görnüşleriniň deň derejedäki goragyny kepillendirýär we olaryň ösmegi üçin deň şertleri döredýär. … (9-njy madda)
… No one can be subjected to torture, cruel, inhuman or degrading treatment, or punishment, and without his consent to medical (medicinal or medical) or other experiments. … (Art. 23)
… Никто не может подвергаться пыткам, жестокому, бесчеловечному или унижающему достоинство обращению или наказанию, а также без его согласия подвергаться медицинским (лекарственным или врачебным) или иным опытам. … (Статья 23)
… Hiç kim gynamalara, rehimsizlik, zalymlyk bilen ýa-da adam mertebesini kemsidýän derejede el gatylmagyna ýa-da temmi bermeklige, şeýle hem onuň razylygy bolmasa, lukmançylyk (däri-derman we hekimçilik) synagyna ýa-da başga tejribelere sezewar edilip bilinmez. … (23-nji madda)
… Prohibited is the establishment and activity of political parties, other public, paramilitary associations, aimed at bringing violent change to the constitutional order, introducing violence in their activity, opposing the constitutional rights and freedoms of citizens, advocating war, racial, national or religious hatred, encroaching on the health and morals of the people, as well as the political parties with ethnic or religious attributes. (Art. 30)
… Запрещаются создание и деятельность политических партий, других общественных, военизированных объединений, имеющих целью насильственное изменение конституционного строя, допускающих насилие в своей деятельности, выступающих против конституционных прав и свобод граждан, пропагандирующих войну, расовую, национальную, религиозную вражду, посягающих на здоровье и нравственность народа, а также политических партий по национальному или религиозному признакам. (Статья 30)
… Konstitusion gurluşy zorluk bilen üýtgetmegi maksat edinýän, özleriniň alyp barýan işinde zorlugy ulanmaga ýol berýän, raýatlaryň konstitusion hukuklaryna we azatlyklaryna garşy çykyş edýän, urşy, teniniň reňki boýunça, milli, dini duşmançylygy wagyz edýän, halkyň saglygyna we ahlak sypatlaryna hyýanat edýän syýasy partiýalaryň, beýleki jemgyýetçilik, harbylaşdyrylan birleşikleriň, şeýle hem milli ýa-da dini alamatlar boýunça syýasy partiýalaryň döredilmegi we işlemegi gadagan edilýär. (30-njy madda)
Citizens have the right to social security in old age, sickness, disability, loss of ability to work, loss of breadwinner, unemployment.
Families with large number of children, orphans, veterans, people who lost their health while protecting the state or public interests, are provided additional support and privileges from state and public funds. (Art. 37)
Граждане имеют право на социальное обеспечение по возрасту, в случае болезни, инвалидности, утраты трудоспособности, потери кормильца, безработицы.
Многодетным семьям, детям, лишившимся родителей, ветеранам, лицам, утратившим здоровье при защите государственных или общественных интересов, предоставляются дополнительные поддержка и льготы из государственных и общественных средств. (Статья 37)
Raýatlaryň ýaşy boýunça, näsaglan, maýyp bolan, işe ukyplylygyny, ekleýjisini ýitiren we işsiz bolan halatynda durmuş üpjünçiliginden peýdalanmaga hukugy bardyr.
Köp çagaly maşgalalara, ata-enesinden mahrum bolan çagalara, weteranlara we döwletiň ýa-da jemgyýetiň bähbitlerini goraýarka saglygyny ýitiren adamlara döwlet we jemgyýetçilik serişdelerinden goşmaça goldaw hem ýeňillikler berilýär. (37-nji madda)
… Guaranteeing the rights and freedoms of each person and citizen, and seeking to ensure civil peace and national accord in the society, to substantiate the foundations of democracy and democratic, legal, secular state, we adopt the present Constitution – the Basic Law of Turkmenistan. (Preamble)
… гарантируя права и свободы каждого человека и гражданина и стремясь обеспечить гражданский мир и национальное согласие в обществе, утвердить устои народовластия и демократического, правового, светского государства, - принимаем настоящую Конституцию - Основной Закон Туркменистана. (Preamble)
… her bir adamyň we raýatyň hukuklaryny hem azatlyklaryny kepillendirip, jemgyýetde raýatlyk asudalygyny we milli agzybirligi üpjün etmäge, halk häkimiýetiniň hem-de demokratik, hukuk we dünýewi döwletiň esaslaryny berkarar etmäge çalşyp, Türkmenistanyň Esasy Kanunyny şu Konstitusiýany kabul edýäris. (Preamble)
The state and all of its organs and officials are linked by law and constitutional order.
The Constitution of Turkmenistan is the Basic Law of the State. Rules and regulations laid down in it are unswervingly applicable. The laws and other legal acts that contradict the Constitution are null and void. … (Art. 5)
Государство, все его органы и должностные лица связаны правом и конституционным строем.
Конституция Туркменистана является Основным Законом государства. Закрепленные в ней нормы и положения имеют прямое действие. Законы и иные правовые акты, противоречащие Конституции, не имеют юридической силы. … (Статья 5)
Döwlet, onuň ähli edaralary we wezipeli adamlary hukuk hem konstitusion gurluş bilen baglydyr.
Türkmenistanyň Konstitusiýasy döwletiň Esasy Kanunydyr. Onda berkidilen kadalar we düzgünler gös-göni hereket edýär. Konstitusiýa ters gelýän kanunlaryň we beýleki hukuk namalarynyň ýuridik güýji ýokdur. … (5-nji madda)
The exercise of the rights and freedoms is inseparable from the performance by the individual and citizen their responsibilities toward the society and the state.
Everyone, living or staying temporarily in the territory of Turkmenistan, is obliged to abide by the Constitution, the laws, and respect the national traditions. (Art. 40)
Осуществление прав и свобод неотделимо от исполнения человеком и гражданином своих обязанностей перед обществом и государством.
Каждый человек, проживающий или временно находящийся на территории Туркменистана, обязан соблюдать Конституцию Туркменистана, законы и уважать национальные традиции. (Статья 40)
Adamyň we raýatyň öz hukuklaryny hem azatlyklaryny amala aşyrmagy, onuň jemgyýetiň we döwletiň öňündäki borçlaryny ýerine ýetirmegi bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr.
Türkmenistanyň çäginde ýaşaýan ýa-da wagtlaýyn bolýan her bir adam Türkmenistanyň Konstitusiýasyny, kanunlaryny berjaý etmäge we milli däp-dessurlaryny hormatlamaga borçludyr. (40-njy madda)
The laws and other legal Acts of state bodies and officials are issued on the basis of and in accordance with the Constitution.
In case of divergence between the rules specified in the Constitution and the laws, the provisions of the Constitution will apply. (Art. 115)
Законы, иные правовые акты государственных органов и должностных лиц издаются на основе и в соответствии с Конституцией.
В случае расхождения положений, указанных в Конституции и законах, действуют положения Конституции. (Статья 115)
Kanunlar, döwlet edaralarynyň we wezipeli adamlaryň beýleki hukuk namalary Konstitusiýanyň esasynda we şoňa laýyklykda kabul edilýär.
Konstitusiýada we kanunlarda görkezilýän düzgünler biri-birine gabat gelmedik halatynda Konstitusiýanyň düzgünleri hereket edýär. (115-nji madda)
… Turkmenistan recognizes the priority of the universally accepted norms of international law. If an international treaty (contract) of Turkmenistan establishes rules other than those stipulated by the laws of Turkmenistan, the rules of international treaty will apply. (Art. 6)
… Туркменистан признает приоритет общепризнанных норм международного права. Если международным договором Туркменистана установлены иные правила, чем предусмотренные законом Туркменистана, то применяются правила международного договора. (Статья 6)
…Türkmenistan halkara hukugynyň umumy ykrar edilen kadalaryny ileri tutýar. Eger-de Türkmenistanyň halkara şertnamasynda Türkmenistanyň kanunyndakydan başga kadalar bellenen bolsa, onda halkara şertnamasynyň kadalary ulanylýar. (6-njy madda)
… Guaranteeing the rights and freedoms of each person and citizen, and seeking to ensure civil peace and national accord in the society, to substantiate the foundations of democracy and democratic, legal, secular state, we adopt the present Constitution – the Basic Law of Turkmenistan. (Preamble)
… гарантируя права и свободы каждого человека и гражданина и стремясь обеспечить гражданский мир и национальное согласие в обществе, утвердить устои народовластия и демократического, правового, светского государства, - принимаем настоящую Конституцию - Основной Закон Туркменистана. (Preamble)
… her bir adamyň we raýatyň hukuklaryny hem azatlyklaryny kepillendirip, jemgyýetde raýatlyk asudalygyny we milli agzybirligi üpjün etmäge, halk häkimiýetiniň hem-de demokratik, hukuk we dünýewi döwletiň esaslaryny berkarar etmäge çalşyp, Türkmenistanyň Esasy Kanunyny – şu Konstitusiýany kabul edýäris. (Preamble)
Turkmenistan is a democratic, legal and secular state in which the government takes the form of presidential republic. … (Art. 1)
Туркменистан - демократическое, правовое и светское государство, в котором государственное правление осуществляется в форме президентской республики … (Статья 1)
Türkmenistan - demokratik, hukuk we dünýewi döwlet bolup, onda döwleti dolandyrmak prezident respublikasy görnüşinde amala aşyrylýar. … (1-nji madda)
1 |
Constitution of Turkmenistan 1992, as amended to 2008 (English). Note that this is an “unofficial English language translation.” According to Art. 14: “Turkmen is the state [official] language of Turkmenistan. …” |
2 |
|
3 |
4 |
There is a discrepancy in the numbering of the English and Turkmen texts. |
5 |
Both the Russian and Turkmen texts read “not younger than 40 …”. |